Γιά την ιστορία -Περί γερμανικών αποζημιώσεων-επανορθώσεων

Γιά την ιστορία…

ΤΑ ΝΕΑ , 16-03-1999 , Σελ.: N26
Κωδικός άρθρου: A16390N261
ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗ ΣΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗΣ ΘΗΡΙΩΔΙΑΣ

Μπλόκο στις αποζημιώσεις-ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

Μπλόκο στα αιτήματα των συγγενών των 218 θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στο Δίστομο Βοιωτίας και κατ’ επέκταση σε κάθε αντίστοιχο αίτημα ελληνικών οικογενειών για γερμανικές αποζημιώσεις «στήνει» εισήγηση στον Άρειο Πάγο, σύμφωνα με την οποία τα ελληνικά δικαστήρια δεν έχουν αρμοδιότητα να επιδικάσουν σχετικές αποζημιώσεις.Το ζήτημα απασχόλησε χθες το πολιτικό τμήμα του Αρείου Πάγου, ύστερα από αίτηση των γερμανικών αρχών για αναίρεση της γνωστής απόφασης του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς (από τον Νοέμβριο του 1997), με την οποία έχουν επιδικαστεί περίπου 9,5 δισ. δραχμές στους συγγενείς των νεκρών του Διστόμου. Η αποζημίωση αφορούσε τόσο την ηθική ικανοποίηση των συγγενών των 218 θυμάτων της σφαγής στην βοιωτική κωμόπολη το 1944 όσο και τις καταστροφές που προκάλεσαν τα ναζιστικά στρατεύματα σε περιουσιακά στοιχεία των ελληνικών οικογενειών.

Ο εισηγητής της υπόθεσης, ωστόσο, αρεοπαγίτης Πέτρος Κακκαλής πρότεινε κατά τη χθεσινή συζήτηση να γίνει αποδεκτή η γερμανική αίτηση και να αναιρεθεί η πρωτόδικη απόφαση, θεωρώντας ότι στη συγκεριμένη περίπτωση η Γερμανία έχει το προνόμιο της ετεροδικίας που προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο και έτσι δεν μπορεί να δικαστεί σε άλλο κράτος.

Η εισήγηση του κ. Κακκαλή δικαιώνει τη γερμανική θέση ότι τα ελληνικά δικαστήρια είναι αναρμόδια να εκδικάσουν υποθέσεις για πολεμικές αποζημιώσεις εις βάρος των Γερμανών για όσα συνέβησαν την περίοδο 1941-44. Και κατά τον εισηγητή, η απόφαση του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς πρέπει να αναιρεθεί γιατί το δικαστήριο παραβίασε εθιμικό κανόνα Διεθνούς Δικαίου και «υπερέβη την εξουσία του».

Από την πλευρά των συγγενών των σφαγιασθέντων στο Δίστομο, συνηγόρησαν ο πρώην υπουργός Γ.-Α. Μαγκάκης και ο τέως νομάρχης Βοιωτίας Ιωάν. Σταμούλης, οι οποία εξαπέλυσαν δριμύ κατηγορώ για τη στάση που ακολουθεί στο θέμα των αποζημιώσεων η γερμανική κυβέρνηση, ενώ υποστήριξαν ότι τα ελληνικά δικαστήρια νομιμοποιούνται να εκδικάσουν σχετικές αγωγές. Τόνισαν δε ότι στο ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων δεν μπορεί, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, να υποστηριχθεί ότι τα εγκλήματα έχουν παραγραφεί.

Ο κ. Μαγκάκης έκανε λόγο για «κυριαρχικό δικαίωμα» της χώρας μας να απαιτήσει την καταβολή αποζημιώσεων, ενώ ο κ. Σταμούλης, ο οποίος έχει πρωτοστατήσει για τη δικαίωση της ελληνικής πλευράς, ανέφερε ότι η απόφαση που υφίσταται, έστω κι αν εκδόθηκε από το Πρωτοδικείο Λιβαδειάς, εμπεριέχει για το ζήτημα τη «μόνη νομικά ορθή άποψη».

Τη χθεσινή συζήτηση στον Άρειο Πάγο παρακολούθησνα και συγγενείς των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας, ορισμένοι από τους οποίους περιλαμβάνονταν στους τραυματίες εκείνης της εφιαλτικής
μέρας. Η απόφαση του πολιτικού τμήματος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που δεν αποκλείεται να παραπέμψει το ζήτημα στην Ολομέλεια, αναμένεται να εκδοθεί τον προσεχή μήνα.

*********************

Α.Π. 11/2000, Ολομέλεια
[Αποζημιώσεις κατοίκων Διστόμου]
Πρόεδρος: Στ. Ματθίας
Εισηγητής: Ν. Γεωργίλης, αρεοπαγίτης

[ΤΕΥΧΟΣ 1/2001] Απόσπασμα Νομολογίας

«…Επειδή στην προκειμένη περίπτωση το Δικαστήριο της ουσίας, με αναφορά στην αγωγή, τα πραγματικά περιστατικά της οποίας λογίζονται ως ομολογημένα λόγω της ερημοδικίας του αναιρεσείοντος-εναγομένου, δέχθηκε τα εξής: Οι Γερμανοί, καταλαβαίνοντας ότι οι επιτυχίες των συμμαχικών στρατευμάτων στα μέτωπα του πολέμου θα είχαν ως αποτέλεσμα την ένταση της αντίστασης των ελληνικών απελευθερωτικών δυνάμεων, άρχισαν συστηματική τρομοκρατία με ομαδικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και εκτελέσεις αθώων πολιτών, για να καταπτοήσουν τους αγωνιζόμενους και να μειώσουν την ένταση του αγώνα τους. Έτσι για το σκοπό αυτό στις 10 Ιουνίου του 1944 οι Γερμανοί της Γκεστάπο και των SS Λιβαδειάς μεταμφίεσαν 20 στρατιώτες τους με ελληνικές ενδυμασίες και με δύο αυτοκίνητα κατευθύνθηκαν προς την Αράχωβα.

Τα αυτοκίνητα αυτά ακολουθούσαν άλλα γερμανικά. Στο δρόμο πυροβολούσαν και σκότωναν κάθε Έλληνα που συναντούσαν. Στο Δίστομο έφθασαν κατά το μεσημέρι και άρχισαν τις λεηλασίες. Ύστερα κατευθύνθηκαν προς το χωριό Στείρι. Στο δρόμο όμως οι μεταμφιεσμένοι Γερμανοί των δύο πρώτων αυτοκινήτων έπεσαν σε ενέδρα Ελλήνων Ανταρτών, οι οποίοι σκότωσαν 18 Γερμανούς και τον ένα από τους δύο Έλληνες οδηγούς. Τότε οι Γερμανοί για να εκδικηθούν γύρισαν στο Δίστομο όπου και διέταξαν όλους τους κατοίκους να κλειστούν στα σπίτια τους. Ύστερα κύκλωσαν το χωριό, τοποθέτησαν στις εξόδους φρουρούς και άρχισαν την ομαδική σφαγή, όμοια της οποίας σε θηριωδία δεν γνώρισε η ανθρωπότητα στο πέρασμα των αιώνων.

Αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και στρατιώτες, αφού εκτέλεσαν τους 12 ομήρους που είχαν μαζί τους, διαμοιράστηκαν σε ομάδες και περιεχόμενοι τις οικίες, ενέπιπταν ως άγρια θηρία κατά των δύστυχων κατοίκων του Διστόμου, σφάζοντας, σκοτώνοντας, βιάζοντας γυναίκες και παρθένους, ξεκοιλιάζοντας εγκύους.

Γέροι, νέοι, γυναίκες, ανήλικα αγόρια και κορίτσια και νήπια ακόμη ήταν τα θύματα της αιμοβόρας μανίας τους. Από το σύνολο των θυμάτων της εκδικητικής μανίας των οργάνων του Γ΄ Ράϊχ, διάδοχο του οποίου είναι το αναιρεσείον-εναγόμενο, διακόσια ένα (201) που ειδικά προσδιορίζονται ήταν μέλη των οικογενειών (γονείς, τέκνα, αδελφοί, παππούδες, γιαγιάδες, γαμβροί, νύμφες) των αναιρεσιβλήτων-εναγόντων, οι οποίοι αξιώνουν, εκτός άλλων, τα αναφερόμενα ποσά για την ψυχική οδύνη, την οποία υπέστησαν από την υπό τις ανωτέρω συνθήκες απώλεια των οικείων τους αυτών.

Ενόψει των παραδοχών αυτών και δεδομένου ότι οι ανωτέρω αδικοπραξίες (ανθρωποκτονίες που συνιστούν ταυτόχρονα και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας) αφορούσαν συγκεκριμένα άτομα περιορισμένου σχετικά αριθμού και κατοίκους ορισμένου τόπου, τα οποία δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με την αντάρτικη ομάδα που προκάλεσε, στα πλαίσια της αντιστασιακής της δράσης, τη θανάτωση των μετεχόντων σε επιχείρηση κατατρομοκράτησης του πληθυσμού μεταμφιεσμένων γερμανών στρατιωτών, ότι οι εν λόγω ειδεχθείς ανθρωποκτονίες, οι οποίες, κατ’ αντικειμενική κρίση, δεν ήσαν σε καμιά περίπτωση αναγκαίες για τη διατήρηση της στρατιωτικής κατοχής ή την καταστολή της αντιστασιακής δράσης, τελέστηκαν στο έδαφος του κράτους του forum, από όργανα του Γερμανικού Γ΄ Ράϊχ, κατά κατάχρηση της κυριαρχικής τους εξουσίας και ότι τα όργανα αυτά του αναιρεσείοντος ήταν παρόντα κατά το χρόνο των αδικημάτων τούτων, οι σχετικές αξιώσεις αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης υπάγονταν στη διεθνή δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της ουσίας που δίκασε, ως εξαιρούμενες από το προνόμιο της ετεροδικίας, σύμφωνα με τον κανόνα του διεθνούς εθιμικού δικαίου που κατά τα ανωτέρω έχει διαμορφωθεί.

Επομένως το δικαστήριο της ουσίας, το οποίο δέχθηκε ότι είχε διεθνή δικαιοδοσία να εκδικάσει τις σχετικές αξιώσεις αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης των αναιρεσιβλήτων-εναγόντων με τη διαφορετική αιτιολογία ότι το αναιρεσείον-εναγόμενο δεν μπορούσε να επικαλεστεί το δικαίωμα της ετεροδικίας, το οποίο είχε έμμεσα αποποιηθεί, αφού οι πράξεις για τις οποίες ενάγεται είχαν τελεστεί από τα όργανά του κατά παραβίαση κανόνων του διεθνούς αναγκαστικού δικαίου (άρθρο 46 του προσαρτημένου στη Δ΄ Σύμβαση της Χάγης του 1907 Κανονισμού) και δεν είχαν το χαρακτήρα πράξεων κυριαρχικής εξουσίας,

έκρινε ορθά κατ’ αποτέλεσμα σχετικά με το ζήτημα της ύπαρξης διεθνούς δικαιοδοσίας του και είναι αβάσιμοι οι αντίθετοι τρίτος και τέταρτος λόγοι της αναίρεσης, με τους οποίους αποδίδεται στο Δικαστήριο της ουσίας ότι υπέπεσε στις πλημμέλειες α) του αριθ. 4 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ., υπερβαίνοντας την κατά τα άρθρα 3 και 4 του ίδιου Κώδικα διεθνή δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων και β) του αριθ. 14 του ως άνω άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. παραλείποντας παρά το νόμο να κηρύξει απαράδεκτη την αγωγή για έλλειψη διεθνούς κατά τα ανωτέρω δικαιοδοσίας (διαδικαστικής προϋπόθεσης της δίκης).

Μειοψηφούσα γνώμη των ίδιων ως άνω τεσσάρων μελών του Δικαστηρίου δέχεται τα ακόλουθα: «Υπό τα περιστατικά που εκτίθενται πιο πάνω, και που αποτελούν τις αναιρετικώς ανέλεγκτες πραγματικές παραδοχές της προσβαλλόμενης απόφασης, η ομαδική σφαγή των αμάχων στο Δίστομο, όπως περιγράφεται, οσοδήποτε φρικιαστική και ειδεχθής, συνέχεται προς την ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των Ελλήνων ανταρτών και των στρατιωτικών δυνάμεων του εχθρού.

***********************

Πράγματι, σύμφωνα με τις παραδόσεις αυτές:

α) η «τρομοκρατία» και οι «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και εκτελέσεις αθώων πολιτών» έγιναν από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής «για να καταπτοήσουν τους αγωνιζομένους και να μειώσουν την ένταση του αγώνα τους», επειδή «οι επιτυχίες των συμμαχικών στρατευμάτων στα μέτωπα του πολέμου θα είχαν ως αποτέλεσμα την ένταση της αντίστασης των ελληνικών απελευθερωτικών δυνάμεων».

β) Οι Γερμανοί «πυροβολούσαν και σκότωναν κάθε Έλληνα που συναντούσαν για τον ως άνω σκοπό, της καταπτόησης των αγωνιζομένων και της μείωσης της έντασης του αγώνα τους. Η δράση αυτή εντάσσεται, υπό τα εκτιθέμενα, στην πολεμική αναμέτρηση.

γ) Καθ’ οδόν προς το χωριό Στείρι «έπεσαν σε ενέδρα Ελλήνων ανταρτών, οι οποίοι σκότωσαν 18 Γερμανούς», στα πλαίσια της ίδιας προφανώς ένοπλης αναμέτρησης.

δ) «Τότε οι Γερμανοί για να εκδικηθούν γύρισαν στο Δίστομο όπου… κύκλωσαν το χωριό… και άρχισαν την ομαδική σφαγή». Συνεπώς και η σφαγή αυτή εντάσσεται στην ένοπλη σύγκρουση. Συνέχεται χρονικώς και αιτιωδώς προς τη θανάτωση των 18 στρατιωτών που προηγήθηκε, αφού αποτελεί την απάντηση στην αμέσως προηγηθείσα πράξη αυτή αντίστασης.

Απάντηση ασφαλώς δυσανάλογη και θηριώδη, οπωσδήποτε όμως αναγόμενη στην ένοπλη σύγκρουση, αφού στο πλαίσιο αυτής έλαβε χώρα, ως πράξη συλλογικών αντιποίνων κατά του αντιπάλου. Εξάλλου εξαίρεση από την κρατική ασυλία του Γερμανικού Δημοσίου δεν μπορεί να θεμελιωθεί ούτε στην παραβίαση διεθνών κανόνων που συνιστούν jus cogens, δεδομένου ότι δεν υφίσταται διαμορφωμένο έθιμο σύμφωνα με το οποίο η παραβίαση αυτή αποτελεί σιωπηρή παραίτηση από την ασυλία του κράτους. Επομένως οι ένδικες αξιώσεις δεν μπορούσαν, κατά τη μειοψηφούσα γνώμη, να εκδικαστούν από τα Ελληνικά Δικαστήρια, διότι το Γερμανικό Δημόσιο απολάμβανε ως προς αυτές ετεροδικίες (κρατικής ασυλίας). Γι’ αυτό ο λόγος αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθ. 4 του Κ.Πολ.Δ. είναι, κατά τη μειοψηφία, βάσιμος, και έπρεπε η προσβαλλόμενη απόφαση να αναιρεθεί και να απορριφθεί η αγωγή (άρθρο 580 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ.)».

Επειδή οι λόγοι αναίρεσης που προβλέπονται από τις διατάξεις των αριθ. 1 και 19 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. αναφέρονται αφενός στην παραβίαση κανόνα του ουσιαστικού δικαίου και αφετέρου στην έλλειψη νόμιμης βάσης της απόφασης του δικαστηρίου της ουσίας σχετικά με την εφαρμογή κανόνα ουσιαστικού δικαίου.

Συνεπώς οι ανωτέρω λόγοι αναίρεσης δεν στοιχειοθετούνται όταν αφορούν παραβιάσεις δικονομικών διατάξεων όπως είναι και αυτές των άρθρων 3 και 4 Κ.Πολ.Δ. για τη διεθνή δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων, από τις οποίες προκύπτει εξαίρεση και για τις αλλοδαπές πολιτείες που έχουν ετεροδικία με βάση το διεθνές εθιμικό δίκαιο. Επομένως ο πρώτος από τον αριθ. 1 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. λόγος της αναίρεσης, με τον οποίο προβάλλεται η αιτίαση ότι το Δικαστήριο της ουσίας με το να κρίνει ότι έχει δικαιοδοσία παραβίασε το διεθνή εθιμικό κανόνα για την ετεροδικία των κρατών σχετικά με πράξεις κυριαρχικής εξουσίας και ο δεύτερος από τον αριθ. 19 του ίδιου άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. λόγος της αναίρεσης, με τον οποίο προσάπτεται στην προσβαλλόμενη απόφαση ότι δεν έχει νόμιμη βάση ως προς τη διαπίστωση διεθνούς εθιμικού κανόνα εξαίρεσης από την ετεροδικία, πρέπει να απορριφθούν προεχόντως ως απαράδεκτοι, διότι με αυτούς πλήττεται η προσβαλλόμενη απόφαση για παραβίαση, ευθέως και εκ πλαγίου, κανόνων που έχουν δικονομικό χαρακτήρα.»

************************

ΒΕΡΟΛΙΝΟ Γερμανία ΑΠΕ –
Του ανταποκριτή μας Πέτρου Στάγκου
Βερολίνο, 29 Μαΐου 2000

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ – ΘΥΜΑΤΑ ΝΑΖΙΣΜΟΥ

Οι Γερμανοί αποφεύγουν να συζητήσουν το θέμα των αποζημιώσεων στα θύματα του ναζισμού
Τα περιθώρια να τεθεί και να συζητηθεί το θέμα των αποζημιώσεων στα θύματα του ναζισμού στην Ελλάδα μεταξύ του Ελληνα πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και του Γερμανού καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ κατα τη διάρκεια της διάσκεψης «Συγχρονη διακυβέρνηση στον 21ο αιώνα» που θα πραγματοποιηθεί στο Βερολίνο στις 2 και 3 Ιουνίου, είναι εξαιρετικά στενά.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του Σρέντερ, Μίχαελ Στάϊνερ, πέραν των διμερών συνομιλιών του Σρέντερ με τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον, την παραμονή της διάσκεψης, «δεν προβλέπονται άλλες διμερείς συνομιλίες» του Γερμανού καγκελαρίου με πολιτικούς ηγέτες». «Σύντομες συναντήσεις στους διαδρόμους – είπε – μπορούν να υπάρξουν, αλλά χρόνος για μία εμπεριστατωμένη συζήτηση δεν θα υπάρξει, λόγω των οργανωτικών καθηκόντων του καγκελαρίου ως οικοδεσπότη και του στενού, από χρονικής πλευράς, προγράμματος…»

Το θέμα ωστόσο απασχολεί τη γερμανική πλευρά έντονα, η οποία αφενός μεν δεν είναι έτοιμη και πρόθυμη να τροποποιήσει την κατηγορηματικά απορριπτική της στάση να συζητήσει καν το θέμα, αφετέρου όμως γνωρίζει πως μετά την απόφαση του Αρειου Πάγου σχετικά με τις αγωγές των θυμάτων του Διστόμου, έχει αρχίσει η «αντίστροφη μέτρηση» μιας διαδικασίας που μπορεί να θεσει σε δοκιμασία τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Το «μπαλάκι» πάντως βρίσκεται αυτή τη στιγμή όχι στην καγκελαρία, αλλά στο υπουργείο Εξωτερικών, που έχει μέχρι στιγμής επιφυλαχθεί να τοποθετηθεί.

Η σημασία του θέματος και οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η «αγκύλωση» της γερμανικής πλευράς υπήρξαν αντικείμενο πρόσφατης συζήτησης στο περιθώριο του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες μεταξύ του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Παπανδρέου και του Γερμανού ομολόγου του Γιόσκα Φίσερ, στον οποίο εναποτίθεται μία εισήγηση προς την καγκελαρία και ενδεχομένως η ανάληψη μίας πρωτοβουλίας για το «ξεμπλοκάρισμα».

Οι «εκκρεμότητες του παρελθόντος» πάντως θα είναι παρούσες κατα τη διαρκεια της διάσκεψης «Συγχρονη Διακυβέρνηση στον 21ο αιώνα», δεδομένου ότι παράλληλα με αυτήν θα πραγματοποιηθεί στο Βερολίνο ένας ακόμη γύρος διαπραγματεύσεων για τις αποζημιωσεις, ύψους 10 δισεκατομυρίων μάρκων – εκ ημισίας από το κράτος και τις γερμανικές επιχειρήσεις – στα θύματα καταναγκαστικής εργασίας. Η πανηγυρική υπογραφή αμερικανογερμανικής συμφωνίας, που προβλέπονταν αρχικά με την παρουσία του Προέδρου Μπιλ Κλίντον και του καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ, ματαιώθηκε λόγω του ότι η γερμανική πλευρά θεωρεί την «ασφάλεια δικαίου» που παρέχει στις γερμανικές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, μία πολιτική δήλωση της αμερικανικής κυβέρνησης (statement of interest) προς τα αμερικανικά δικαστήρια να παραπέμπουν τις όποιες νέες αγωγές στο υπο δημιουργία Ιδρυμα για την αποζημίωση των θυμάτων, οτι δεν είναι επαρκής χωρίς επιπρόσθετες νομικές κατοχυρώσεις

**********************

ΒΕΡΟΛΙΝΟ Γερμανία ΑΠΕ -Του ανταποκριτή μας Π. Στάγκου
26 Ιουνίου 2000

ΣΦΑΓΗ ΔΙΣΤΟΜΟΥ
ΕΠΙΔΟΘΗΚΕ ΕΠΙΣΗΜΩΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ

Επιδόθηκε σήμερα επισήμως στον Πρόεδρο του Ειρηνοδικείου Βερολίνου, Πέτερ Γιοάχιμ φον Ντρένκμαν, η απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς με την οποία είχαν δικαιωθεί (τo 1997) οι επιζώντες και οι συγγενείς των 218 θυμάτων της «σφαγής του Διστόμου» από μονάδα των «SS» κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, που είχαν προσφύγει στο δικαστήριο, το οποίο και τους επιδίκασε αποζημιώσεις της τάξης των 9,5 δισ. δραχμών που αντιστοιχούν σε περίπου 57 εκατομμύρια Μάρκα.

Η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου, τον περασμένο Απρίλιο, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση αναίρεσης του γερμανικού δημοσίου που επικαλούνταν το προνόμιο της ετεροδικίας και με την οποία αναγνωρίστηκε η δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων να εκδικάζουν αγωγές για αποζημιώσεις, υπήρξε αντικειμενικά το «πράσινο φως» για την επαναφορά του θέματος στην ημερήσια διάταξη.

Η επίδοση του σχετικού δικογράφου έγινε ύστερα από παραγγελία της εισαγγελίας Λιβαδειάς προς το ελληνικό προξενείο στο Βερολίνο, προκειμένου να διαβιβαστεί στις αρμόδιες γερμανικές αρχές, δηλαδή στο γερμανικό δημόσιο. Το κατά πόσο η επίδοση του δικογράφου στον πρόεδρο του γερμανικού δικαστηρίου ανοίγει πράγματι έναν νέο κύκλο στην υπόθεση των αποζημιώσεων, θα φανεί από την απάντηση του φον Ντρενκμαν, που – σύμφωνα με την υπάρχουσα εμπειρία – αναμένεται να δοθεί μέσα στις επόμενες δύο ή τρείς εβδομάδες.

Σημειωτέον ότι η τυπική παραλαβή του δικογράφου από γερμανικής πλευράς – με απόδειξη και αριθμό πρωτοκόλλου – δεν έχει ακόμη χαρακτήρα αποδοχής της διαδικασίας επίδοσης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ελληνικών διπλωματικών πηγών, στην περίπτωση που η απάντηση Ντρενκμαν είναι «θετική», με την έννοια ότι αποδέχεται τη διαβίβαση του δικογράφου στις αρμόδιες αρχές (που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το υπουργείο οικονομικών εφόσον πρόκειται για οικονομικές απαιτήσεις έναντι του γερμανικού κράτους) τότε θα έχει σημειωθεί «ποιοτικό άλμα» τουλάχιστον ως προς τη διαδικασία. Οι ίδιες πηγές ωστόσο θεωρούν εξίσου πιθανό, αν όχι πιθανότερο, το ενδεχόμενο, η απάντηση να είναι «αρνητική», με την έννοια ότι το δικόγραφο θα επιστραφεί αδιεκπεραίωτο – όπως έχει γίνει κατ’επανάληψη στο παρελθόν σε αντίστοιχες περιπτώσεις από το Ειρηνοδικείο της Βόννης – με τo αιτιολογικό ότι αφορά κυριαρχικά δικαιώματα του γερμανικού κράτους και ότι, ως εκ τούτου, η δικαστική οδός δεν είναι αποδεκτή.

Ούτως ή άλλως, μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου, και με δεδομένο ότι η ελληνική πλευρά δεν μπορεί εξ αντικειμένου να «παραιτηθεί» των απαιτήσεων που εκκρεμούν, το «μπαλάκι» βρίσκεται στο πεδίο της πολιτικής, που καλείται, όσο είναι ακόμη καιρός, να αποσοβήσει ένα αδιέξοδο που μπορεί να επιφέρει σοβαρή βλάβη στις ελληνογερμανικές σχέσεις.

Μέχρι στιγμής όλες οι σχετικές προσπάθειες έχουν αποβεί άκαρπες, ενώ και η τελευταία απόπειρα του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Παπανδρέου – στα τέλη Μαίου – να κερδίσει τον γερμανό ομόλογό του Γιόσκα Φίσερ για την ανάληψη μιας πρωτοβουλίας «απεμπλοκής» του θέματος, φαίνεται ότι δεν τελεσφόρησε. Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών είχε αποφύγει τον Απρίλιο να τοποθετηθεί επί της απόφασης του Αρείου Πάγου, μεταθέτοντάς την – «αφού μελετηθεί» – σε ευθετώτερο χρόνο, αλλά και σήμερα δεν υπήρξε ουδείς αρμόδιος διατεθημένος να προβεί σε οιοδήποτε σχόλιο.

Υπενθυμίζεται ότι μετα την απόρριψη της σχετικής ελληνικής «νότας» το 1995 – με την οποία εζητείτο η έναρξη ενός διαλόγου κατ’ αρχήν για το θέμα του αναγκαστικού κατοχικού δανείου και κατά δεύτερο λόγο για το θέμα των αποζημιώσεων – από την τότε κυβέρνηση Χέλμουτ Κολ – Κλάους Κίνκελ, η «κοκκινοπρασινη» κυβέρνηση Γκέρχαρντ Σρέντερ – Γιόσκα Φίσερ, τήρησε ακριβώς την ίδια στάση, αρνούμενη κάθε συζήτηση.

Μία διαφοροποιημένη τοποθέτηση υπήρξε από την πλευρά του Προέδρου της Δημοκρατίας Γιοχάνες Ράου, που κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ελλάδα στα τέλη Απριλίου, εξέφρασε, «ως απλός πολίτης», την άποψη πως η Γερμανία θα μπορούσε να προβεί σε μία «συμβολική χειρονομία» για την ηθική ικανοποίηση των θυμάτων, σημειώνοντας ωστόσο ότι «δεν γνωρίζει αν η γερμανική κυβέρνηση θα το πράξει»… Το ζήτημα των αποζημιώσεων στα θύματα των Ναζί στην Ελλάδα, απασχολεί παντως και τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης με ενδεικτική την αναμενόμενη προβολή απόψε αργά το βραδυ – στο ειδησεογραφικό «μαγκαζίνο» του πρώτου προγράμματος της κρατικής τηλεόρασης ARD, «Fakt» – σχετικού ρεπορτάζ με το οποίο επισείεται ο κίνδυνος κατάσχεσης γερμανικών περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα, στην περίπτωση που η γερμανική κυβέρνηση συνεχίσει να αγνοεί την απόφαση του ελληνικού δικαστηρίου…

********************************

ΔΕΥΤΕΡΑ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2000 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΥΠΟΥ

«…ΠΑΡΙΣ : Ο συνήγορος των κατοίκων του Διστόμου μας είπε, σήμερα, ότι αύριο μάλλον θα προχωρήσει στην πράξη κατάσχεσης γερμανικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στη χώρα μας, με βάση την απόφαση του Πρωτοδικείου της Θεσσαλονίκης για τις γερμανικές επανορθώσεις. Θα ήθελα να ρωτήσω, αν έχει η ελληνική κυβέρνηση κάποιο σχόλιο πάνω σε αυτό το θέμα.

ΡΕΠΠΑΣ : Αυτό είναι ένα σημαντικό θέμα. Το χειρίζεται η ελληνική κυβέρνηση για να επιτύχει το καλύτερο δυνατό. Βεβαίως, θα πρέπει να εξετάσουμε όλες τις πτυχές του θέματος, με γνώμονα, αποκλειστικά και μόνο, το εθνικό συμφέρον. Πρέπει να προσθέσω ότι, σύμφωνα με το άρθρο 923 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, δεν είναι δυνατό να προχωρήσει αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος αλλοδαπού Δημοσίου, χωρίς προηγούμενη άδεια του υπουργού Δικαιοσύνης. Αρα, λοιπόν, όλα όσα λέγονται είναι πρόωρα και καλό είναι να αποφεύγονται.»

****************************

Τρίτη 4 Ιουλίου 2000
ΣΥΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΑΞΙΜΟΥ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

Αθήνα: Πολιτικό ζήτημα και όχι νομικό χαρακτηρίζει η κυβέρνηση το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων προς τους συγγενείς των θυμάτων της θηριωδίας του Διστόμου. Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης συγκάλεσε, σήμερα Τρίτη, σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών και Δικαιοσύνης, Γιώργου Παπανδρέου και Μιχάλη Σταθόπουλου, προκειμένου να αποφασίσει την πολιτική που θα ακολουθήσει.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Ρέππας άφησε να διαφανεί ότι η κυβέρνηση δεν θα επιτρέψει, τουλάχιστον προς το παρόν, την κατάσχεση της ακίνητης περιουσίας του γερμανικού Δημοσίου και τον πλειστηριασμό της, ώστε να καταβληθούν οι «πολεμικές επανορθώσεις» ύψους 15 δισεκατομμυρίων δραχμών στους συγγενείς των θυμάτων των ναζί.

Ο Δ.Ρέππας, σε χθεσινές δηλώσεις του, τόνισε ότι, σύμφωνα με τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, «δεν είναι δυνατόν να προχωρήσει αναγκαστική εκτέλεση εις βάρος αλλοδαπού Δημοσίου, χωρίς προηγούμενη άδεια του υπουργού Δικαιοσύνης». Ο υπουργός Τύπου επισήμανε ότι «το θέμα των γερμανικών επανορθώσεων είναι ένα σημαντικό θέμα και το χειρίζεται η ελληνική κυβέρνηση για να επιτύχει το καλύτερο δυνατόν».

Πάντως, ο συνήγορος των συγγενών των θυμάτων του Διστόμου, Ιωάννης Σταμούλης, αμφισβήτησε τη δυνατότητα του υπουργού Δικαιοσύνης να μπλοκάρει τη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος αλλοδαπού Δημοσίου, επικαλούμενος την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Σύμφωνο του ΟΗΕ για τα ατομικά δικαιώματα που έχει επικυρώσει η χώρα μας.

**************************

Της ΒΑΝΑΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 06/02/2001
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

ΣΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟ ΘΕΜΑ

Νέος Πάγος στις γερμανικές αποζημιώσεις

Νέο δικαστικό μέτωπο ανοίγει για το καυτό ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων καθώς ο Αρειος Πάγος αμφισβητεί, εμμέσως πλην σαφώς, τη δυνατότητα των ελληνικών δικαστηρίων να εκδικάζουν αγωγές των συγγενών των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας και παραπέμπει το θέμα προς οριστική επίλυση στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο. Μέχρι τότε, μπλοκάρονται όλες οι αγωγές που εκκρεμούν στα δικαστήρια της χώρας (είναι περίπου 10.000), με τις οποίες οι οικογένειες των θυμάτων διεκδικούν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δραχμές από το γερμανικό Δημόσιο.

Αν και είναι νωπή ακόμη η απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου για το Δίστομο, που με συντριπτική πλειοψηφία 16-4 δέχθηκε ότι η Γερμανία δεν καλύπτεται από το προνόμιο της ετεροδικίας, από το δικαίωμα δηλαδή να μην μπορεί να δικαστεί από άλλο κράτος, το Α’ Τμήμα του ανωτάτου δικαστηρίου, υπό την προεδρία του προέδρου του Αρείου Πάγου Στ. Ματθία (είχε μειοψηφήσει στην υπόθεση του Διστόμου), στέλνει την υπόθεση των γερμανικών αποζημιώσεων προς τελική κρίση στο ΑΕΔ. Πρέπει να επισημανθεί ότι ανεξαρτήτως της απόφασης του ΑΕΔ, δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί το δικαίωμα των συγγενών των θυμάτων της σφαγής του Διστόμου να διεκδικήσουν πολεμικές επανορθώσεις για τα εγκλήματα των ναζί καθώς αυτό έχει αναγνωριστεί με την τελεσίδικη απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου. Η ετυμηγορία του ΑΕΔ θα επηρεάσει τις εκκρεμείς δίκες με τις οποίες εγείρονται θέματα αποζημιώσεων που πρέπει να καταβάλει η Γερμανία.

Η υπόθεση που απασχόλησε το Α’ Τμήμα του ανωτάτου δικαστηρίου αφορά την περίπτωση του Μ. Μαργέλου, στον οποίον το Εφετείο επιδίκασε ως αποζημίωση 61,4 εκατ. δρχ. επειδή τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής πυρπόλησαν και κατέστρεψαν τον Αύγουστο του 1944 όλα τα σπίτια στο Λιδωρίκι Φωκίδας μεταξύ των οποίων δύο κατοικίες του, την οικοσκευή κ.λπ. Κατά της εφετειακής απόφασης που αναγνώρισε δικαίωμα αποζημίωσης στράφηκε με αίτηση αναίρεσης το γερμανικό Δημόσιο.

Τώρα το ΑΕΔ καλείται να αποφανθεί σε δυο κρίσιμα ερωτήματα: Αν υπάρχει εθιμικός κανόνας που να αποκλείει την ετεροδικία για εγκλήματα που διαπράττονται από στρατεύματα κατοχής και εάν η εξαίρεση αυτή καλύπτει, σύμφωνα με το διεθνές έθιμο, αξιώσεις αποζημιώσεως από αδικήματα που γίνονται στα πλαίσια ένοπλης σύγκρουσης, αλλά πλήττουν άτομα περιορισμένου κύκλου και συγκεκριμένου τόπου, που δεν έχουν σχέση με τις ένοπλες συρράξεις και δεν μετέχουν στις πολεμικές επιχειρήσεις.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 16/02/2001
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

Αντιδρά στην απόφαση Αρ. Πάγου για αποζημιώσεις

«Τεράστιο πολιτικό, ηθικό και νομικό θέμα δημιουργεί η πρόσφατη απόφαση (21/2001) του Α’ Τμήματος του Αρείου Πάγου, με την οποία αμφισβητείται η απόφαση (11/2000) της Ολομέλειάς του για τις γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις και παραπέμπεται στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο», τονίζει σε ανακοίνωσή του ο Συνασπισμός. Επισημαίνει ότι πέρα από κάθε νομική διαδικασία, το θέμα πρώτ’ απ’ όλα είναι πολιτικό και προσθέτει:

«Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που, ενώ υπέστη τα πάνδεινα, ουδέποτε αποζημιώθηκε από τη Γερμανία για τις καταστροφές που υπέστη. Η απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, για την οποία συνηγορούν και έγκριτοι Γερμανοί νομικοί, από την άποψη αυτή είχε μείζονα ιστορική και διεθνή σημασία και ένα τεράστιο νομικό και ηθικό βάρος. Αποτελούσε, πρώτα απ’ όλα, ιστορική δικαίωση των θυμάτων της ναζιστικής βαρβαρότητας».

***********************************

ΤΑ ΝΕΑ , 12-02-2001 , Σελ.: N10
Κωδικός άρθρου: A16967N103

Αποζημιώσεις και υποτέλεια;

Την ορθότητα της υπ’ αριθ. 11/2000 αποφάσεως της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, της σχετικής με τις οφειλόμενες από την Γερμανία πολεμικές αποζημιώσεις, έθεσε υπό αμφισβήτηση το Α’ Τμήμα του Δικαστηρίου υπό την προεδρία του κ. Ματθία. Με την 210/2001 απόφασή του παρέπεμψε το θέμα της ετεροδικίας στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, του οποίου προεδρεύει ο ίδιος, προκειμένου να επανεξετάσει τους γερμανικούς ισχυρισμούς.

***

Η εξέλιξη αυτή θέτει το πελώριο θέμα της κατοχυρώσεως της θεσμικής ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, από προσβολές που προέρχονται «εκ των ένδον» και πολύ περισσότερο από την ηγεσία της.

Ο κ. Ματθίας, επανειλημμένα εμφανίστηκε υπέρμαχος της δικαστικής ανεξαρτησίας, αλλά μόνο όταν υπήρχε απόπειρα παρεμβάσεων «εκ των έξω».

Ό,τι όμως έκανε για τις «εκ των έξω» απόπειρες προσβολής της δικαστικής ανεξαρτησίας, δεν το τήρησε και για τις δικές του πράξεις…

***

Για την απόφαση του Διστόμου, είχε κάθε δικαίωμα, ασκώντας την αναιρετική δικαιοδοσία του, να υιοθετήσει άποψη σύμφωνη με εκείνη της γερμανικής πλευράς. Συνεπώς η μειοψηφία του, στην απόφαση της Ολομέλειας στα πλαίσια τής κατά το Σύνταγμα «προσωπικής ανεξαρτησίας» του δικαστή, ήταν ανεξάρτητα από τη νομική ορθότητά της απόλυτα θεμιτή. Ανεπίτρεπτο όμως είναι το πλήγμα που επιχειρείται κατά του κύρους της αποφάσεως της Ολομέλειας.

Η ιδιότητα του κ. Ματθία τού επέβαλε το ύψιστο καθήκον, να κάνει ακριβώς το αντίθετο: να υπεραμυνθεί του σεβασμού και της αυθεντίας της αποφάσεως της Ολομέλειας. Η αμφισβήτηση της ορθότητάς της εκ μέρους του, αποτελεί προσπάθεια καθυποτάξεως της δικαστικής ανεξαρτησίας στις δικές του επιθυμίες και απόψεις. Βέβαια, η σύνθεση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, θα κρίνει αν συντρέχουν οι κατά το Σύνταγμα προϋποθέσεις για να επιληφθεί της υποθέσεως, δηλαδή αν δικαιολογείται αμφισβήτηση περί την ανυπαρξία ετεροδικίας της Γερμανίας. Διότι είναι αδιανόητο να υποστηριχθεί ότι την «αμφισβήτηση» την δημιουργεί η μειοψηφήσασα γνώμη του κ. Ματθία…

***

Για τον νομικό κόσμο της χώρας, αλλά και για τον ελληνικό λαό, είναι χρήσιμο να λεχθεί ότι η κρίση τόσο του Πρωτοδικείου της Λιβαδειάς, όσο και της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου για το θέμα της ετεροδικίας, συμπίπτει απολύτως με την πάγια νομολογία των ίδιων των γερμανικών δικαστηρίων, αλλά και με τις απόψεις διακεκριμένων Γερμανών νομομαθών. Είναι απορίας άξιον, όταν γερμανικό δικαστήριο αποφαίνεται ότι δεν έχει αρμοδιότητα να δικάσει αγωγή Έλληνα, θύματος της ναζιστικής θηριωδίας, στον οποίο υποδεικνύει να ασκήσει την αγωγή του ενώπιον των εθνικών του δικαστηρίων, πώς συμβαίνει ο ευρισκόμενος στην ηγεσία της Πολιτικής μας Δικαιοσύνης να τον ξαναστέλνει στα γερμανικά δικαστήρια λόγω ανύπαρκτης ετεροδικίας; Τι πρέπει να υποθέσει κανείς; Πρόκειται απλώς για εσφαλμένη νομική άποψη;

Η θεσμικά ανεπίτρεπτη προσβολή της αυθεντίας της αποφάσεως της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου ισοδυναμεί οπωσδήποτε με συμπεριφορά που εμπίπτει στην έννοια του «πειθαρχικού αδικήματος», σύμφωνα με το πειθαρχικό δίκαιο των δικαστικών λειτουργιών. Ανακύπτει, κατά συνέπεια, η υποχρέωση για τον υπουργό Δικαιοσύνης να εξετάσει αν συντρέχει περίπτωση να κινήσει την κατά το άθρο 91 του Συντάγματος πειθαρχική δικαιοδοσία του, για να στηλιτεύσει την απόπειρα της «εκ των ένδον» καταλύσεως της δικαστικής ανεξαρτησίας.

Πρέπει ίσως να εξεταστεί κατά πόσον ο κ. Ματθίας θα όφειλε (σύμφωνα με το άρθρο 52 § 1 εδαφ. ε’ της Πολιτικής μας Δικονομίας) να είχε αυτοεξαιρεθεί από τη σύνθεση του Α’ Τμήματος του Αρείου Πάγου, εφόσον η διαφορά επί της οποίας κλήθηκε εκ νέου να αποφασίσει, ήταν απολύτως ταυτόσημη με εκείνη της υποθέσεως του Διστόμου. Και τέλος, ο κ. Μιχ. Σταθόπουλος επιβάλλεται να λάβει υπόψη του ότι ο ελληνικός λαός είναι ιδιαίτερα ανήσυχος, όταν εμφανίζονται κρούσματα ετεροχρονισμένου νεοναζισμού, για την κυβερνητική θέση στο θέμα των γερμανικών επανορθώσεων. Το λαϊκό αισθητήριο ευλόγως μπορεί να υποψιαστεί ότι πίσω από την ανεπίτρεπτη ενέργεια του κ. Ματθία υπάρχει κυβερνητική ανοχή. Πιστεύουμε ότι μια τέτοια υποψία δεν μπορεί να είναι βάσιμη, αλλά η κοινή γνώμη έχει αξίωση πειστικών αποδείξεων περί του αντιθέτου. Αλίμονο, αν αφήνουμε να δημιουργείται η εντύπωση ότι συνεχίζεται η εθνική μας υποτέλεια…

***********************

Γ.ΔΑΜΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 02/05/2001
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

Γερμανοί σοσιαλιστές υπέρ των αποζημιώσεων

Με υπόσχεση υποστήριξης για την ένταξη της Κύπρου και θετική ανταπόκριση για το ζήτημα των γερμανικών επανορθώσεων, χθες ολοκληρώθηκε η τριήμερη επίσκεψη της Γκάμπι Τσίμερ, προέδρου του Κόμματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού της Γερμανίας και προσκεκλημένη του προέδρου του ΣΥΝ Νίκου Κωνσταντόπουλου.

Την τελευταία μέρα της παραμονής της στην Αθήνα η κ. Τσίμερ είχε τρεις ενδιαφέρουσες συναντήσεις, με τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Παπανδρέου, το Εθνικό Συμβούλιο για τις γερμανικές οφειλές και το προεδρείο της ΓΣΕΕ.

Στη συνάντησή της με τον κ. Παπανδρέου, που διήρκεσε περίπου μία ώρα, δήλωσε πως θα παρέμβει στη γερμανική κυβέρνηση ώστε να μην υπάρξουν εμπόδια για την ένταξη της Κύπρου, ανεξάρτητα από τη λύση του Κυπριακού.

Στο ζήτημα των επανορθώσεων το Σοσιαλιστικό Κόμμα (με 36 βουλευτές στην ομοσπονδιακή Βουλή και 6 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) έχει ταχθεί ήδη υπέρ της ικανοποίησης του ελληνικού αιτήματος, το οποίο έθεσε και στη γερμανική Βουλή. Η ίδια πρότεινε τη δημιουργία ενός ταμείου -όπως συνέβη και με τους ομήρους που προσέφεραν καταναγκαστική εργασία- το οποίο θα αφορά τα θύματα του ναζισμού (Δίστομο, Καλάβρυτα).

Κατά τη συνάντησή της, μάλιστα, με το Εθνικό Συμβούλιο για τις γερμανικές οφειλές, προσκάλεσε τον Μανώλη Γλέζο να μιλήσει στο πανευρωπαϊκό συνέδριο κατά του ρατσισμού και του νεοναζισμού που διοργανώνει το γερμανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα στο Βερολίνο.

***********************

ΠΑΝ.ΣΤ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 12/07/2001
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Πώς άνοιξε ο δρόμος από τον Αρειο Πάγο

«Οι Γερμανοί, για να εκδικηθούν την ενέδρα των Ελλήνων ανταρτών, κύκλωσαν το Δίστομο, τοποθέτησαν στις εξόδους φρουρούς και άρχισαν την ομαδική σφαγή, όμοια της οποίας σε θηριωδία δεν γνώρισε η ανθρωπότητα στο πέρασμα των αιώνων. Αφού εκτέλεσαν τους 12 ομήρους που είχαν μαζί τους, διαμοιράστηκαν σε ομάδες και περιερχόμενοι τις οικίες, ενέπιπταν ως αγρια θηρία κατά των δύστυχων κατοίκων του Δίστομου, σφάζοντας, σκοτώνοντας, βιάζοντας γυναίκες και παρθένους, ξεκοιλιάζοντας εγκύους. Γέροι, νέοι, γυναίκες, ανήλικα αγόρια και κορίτσια και νήπια, ήταν τα θύματα της αιμοβόρας μανίας τους».

Στις 5 Μαΐου 2000, η Ολομελεια του Αρείου Πάγου, με αυτή την ιστορική απόφαση (τμήμα της αποτελεί το προηγούμενο απόσπασμα) άνοιξε το δρόμο για τη δικαίωση των συγγενών θυμάτων των Γερμανών στο Δίστομο.

Η απόφαση αυτή επικύρωσε (κατά πλειοψηφία 16 προς 4) την αρμοδιότητα των ελληνικών δικαστηρίων να εκδικάζουν αγωγές αποζημιώσεων, αφού δέχτηκαν ότι το προνόμιο της ετεροδικίας, σύμφωνα με το διεθνές έθιμο που έχει διαμορφωθεί, δεν καλύπτει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως η σφαγή του Δίστομου.

Εφτά μήνες αργότερα, το Α’ τμήμα του Ανώτατου Δικαστηρίου, υπό την προεδρία του προέδρου Α.Π. Στ. Ματθία (είχε μειοψηφίσει στην Ολομέλεια) αποφάσισε να στείλει το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων προς επίλυση στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, αμφισβητώντας, εμμέσως πλην σαφώς, τη δυνατότητα των ελληνικών δικαστηρίων να εκδικάζουν αγωγές θυμάτων των ναζί. Η απόφαση αυτή ξεσήκωσε έντονες αντιδράσεις καθώς ναι μεν δεν αμφισβητεί το δικαίωμα των θυμάτων της σφαγής του Δίστομου (η απόφαση της Ολομέλειας είναι τελεσίδικη) όμως επηρεάζει άλλες εκκρεμείς δίκες αποζημιώσεων που πρέπει να καταβάλει η Γερμανία.

Ετσι, όπως ανέφερε έγκυρη νομική πηγή, «μπορεί να εμφανιστεί το παράδοξο φαινόμενο, τα θύματα από το Δίστομο να αποζημιωθούν ενώ συγγενείς θυμάτων από άλλες περιοχές της Ελλάδας να μην έχουν αυτό το δικαίωμα».

Οσον αφορά πάντως την υπόθεση του Δίστομου, το πρώτο βήμα είχε γίνει τρία χρονια πριν από την απόφαση της Ολομέλειας του Α.Π., όταν το Πολυμελές Πρωτοδικείο Λιβαδειάς (αριθμός απόφασης 137/1997) επιδίκασε αποζημίωση ύψους 9 δισεκατομμυρίων δρχ., σε 295 συγγενείς κατοίκων του Δίστομου Βοιωτίας, που σφαγιάστηκαν από τους ναζί στις 10 Ιουνίου 1944.

Υστερα από αλλεπάλληλες προσφυγές του Γερμανικού Δημοσίου εναντίον της απόφασης του δικαστηρίου της Λιβαδειάς, η υπόθεση κρίθηκε τελεσίδικα από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Ετσι, ο συνήγορος των συγγενών των θυμάτων προχώρησε το περασμένο καλοκαίρι (2000) σε κατάσχεση των κτιρίων του Ινστιτούτου Γκέτε και της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής, ανοίγοντας ένα ακόμη δικαστικό μαραθώνιο.

Μάλιστα, στα εν λόγω κτίρια έφτασαν ακόμη και δικαστικοί επιμελητές, με αποτέλεσμα να υπάρξει διαμαρτυρία των γερμανικών αρχών προς του ΥΠΕΞ. Οι Γερμανοί για να «μπλοκάρουν» την κατάσχεση προχώρησαν σε αίτημα αναστολής της αναγκαστικής εκτέλεσης, που έγινε δεκτό «παγώνοντας» έτσι τις διαδικασίες μέχρι την έκδοση απόφασης.

Οι ανακοπές όμως που υπέβαλαν ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου απορρίφθηκαν με τις χθεσινές αποφάσεις του δικαστηρίου.

**************************

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 17/07/2001
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

Αντεπίθεση των Γερμανών για τους πλειστηριασμούς

Στην αντεπίθεση πέρασε το γερμανικό Δημόσιο υποβάλλοντας έφεση κατά των αποφάσεων με τις οποίες το Πρωτοδικείο Αθηνών άνοιξε το δρόμο για τον πλειστηριασμό ακινήτων του στην Αθήνα.

Η αίτηση των Γερμανών θα συζητηθεί στο Πολιτικό Εφετείο Αθηνών, το οποίο θα κρίνει αν πρέπει να προχωρήσουν οι κατασχέσεις του Ινστιτούτου Γκέτε και της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής, προκειμένου να αποζημιωθούν οι συγγενείς των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στο Δίστομο.

Οι δικηγόροι του γερμανικού Δημοσίου, Στ. Δεληκωστόπουλος και Λ. Σινανιώτης, στο δικόγραφο που κατέθεσαν χαρακτηρίζουν εσφαλμένες τις αποφάσεις με τις οποίες απορρίφθηκαν οι αιτήσεις ανακοπής, ενώ έχουν επιφυλαχθεί να ασκήσουν το επιπλέον ένδικο μέσο της αναστολής εκτέλεσης του πλειστηριασμού, ο οποίος έχει προσδιοριστεί να γίνει στις 12 Σεπτεμβρίου 2001. Πάντως ο συνήγορος των συγγενών των θυμάτων, Γιάννης Σταμούλης, υποστηρίζει ότι η άσκηση των ένδικων μέσων δεν αναστέλλει την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων.

Οι Γερμανοί υποστηρίζουν και πάλι ότι για να γίνει αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος αλλοδαπού κράτους απαιτείται προηγούμενη άδεια του υπουργού Δικαιοσύνης (άρθρο 923 Κ.Πολ.Δ), διάταξη που «δεν είναι αντίθετη με το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα», όπως αναφέρεται στην απόφαση του Πρωτοδικείου.

Οπως επισημαίνουν, με αυτόν τον τρόπο «καθιερώνεται η αναγκαία παρέμβαση της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία είναι η μόνη αρμόδια, αλλά και η μόνη η οποία είναι σε θέση να σταθμίσει σε κάθε περίπτωση τους κινδύνους που ενδεχομένως συνεπάγεται μια πράξη εκτέλεσης κατά αλλοδαπού Δημοσίου για τις διεθνείς σχέσεις της χώρας μας και το εθνικό συμφέρον».

Σημειώνουν μάλιστα ότι «σε καμία περίπτωση δεν θίγει τον βασικό πυρήνα του δικαιώματος της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, αφού δεν προβλέπει απόλυτη απαγόρευση εκτέλεσης κατά αλλοδαπού κράτους, αλλά απλώς θεσπίζει ως όρο τη διοικητική πράξη της χορήγησης σχετικής άδειας από τον υπουργό Δικαιοσύνης, η τυχόν άρνηση του οποίου ελέγχεται δικαστικά, όπως όλες οι διοικητικές πράξεις από το Σ.τ.Ε».

Στο δικόγραφο χαρακτηρίζεται επίσης εσφαλμένη η απόφαση, γιατί «έκρινε ότι είναι νόμιμη η κατάσχεση του Ινστιτούτου Γκέτε και της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής, θεωρώντας -λανθασμένα- ότι αυτά δεν εξυπηρετούν ανάγκες δημοσίου συμφέροντος».

**********************

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 31/07/2001
Copyright © 2001 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

ΠΑΓΩΝΟΥΝ ΟΙ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ

Παγώνουν μέχρι εκδόσεως οριστικής απόφασης επί του αιτήματος αναστολής του γερμανικού δημοσίου οι πλειστηριασμοί των γερμανικών κτιρίων στην Αθήνα, στους οποίους προτίθενται να προχωρήσουν οι συγγενείς των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στο Δίστομο.

Αυτό αποφάσισε χθες το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, ενώπιον του οποίου συζητήθηκε η αίτηση των Γερμανών, με την οποία ζητούν την αναστολή εκτέλεσης των πλειστηριασμών, υποστηρίζοντας ότι για να γίνει αναγκαστική εκτέλεση εναντίον

αλλοδαπού κράτους απαιτείται άδεια του υπουργού Δικαιοσύνης.

Το δικαστήριο διατήρησε σε ισχύ την προσωρινή διαταγή που είχε εκδώσει την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος υπηρεσίας, μέχρι την τελική απόφασή του εντός του προσεχούς χρονικού διαστήματος.

******************************

ΤΟ ΒΗΜΑ , 16-09-2001
Κωδικός άρθρου: B13366A412

Διπλωματική προστασία στα γερμανικά ινστιτούτα

Προς τη χορήγηση διπλωματικής προστασίας στα δύο σημαντικά γερμανικά ινστιτούτα που λειτουργούν στην Ελλάδα το Ινστιτούτο Γκαίτε και τη Γερμανική Αρχαιολογική Σχολή και βρίσκονται, ύστερα και από τη σχετική απόφαση του Εφετείου, σε διαδικασία κατάσχεσης και πλειστηριασμού, προσανατολίζεται, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η κυβέρνηση.

Το θέμα εκκρεμεί στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο το οποίο θα συνεδριάσει στις 14 Σεπτεμβρίου και πιθανότητα θα αποφασίσει αναβολή της εκδίκασης.

Η επιλογή αυτή γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της διεθνούς εικόνας της χώρας και των διμερών ελληνογερμανικών σχέσεων που αποτελεί ευθύνη της κυβέρνησης ενώ παράλληλα αποτελεί έμπρακτη αναγνώριση της μεγάλης συνεισφοράς των δύο γερμανικών ινστιτούτων στην ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού μέσω, επί παραδείγματι, των ανασκαφών που έχει πραγματοποιήσει η Γερμανική Αρχαιολογική Σχολή αλλά και στην επιμόρφωση ελλήνων επιστημόνων μέσω της χορήγησης υποτροφιών.

Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι μεταβάλλεται η θέση της κυβέρνησης στο θέμα του πολεμικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων, το οποίο, όπως επανέλαβε πρόσφατα και ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, παραμένει «πολιτικά, ηθικά και οικονομικά ανοικτό». Κρίνεται ωστόσο ότι η διευθέτησή του δεν μπορεί να περνάει μέσα από διαδικασίες κατάσχεσης και πλειστηριασμού.

************************

ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Δημόσια συζήτηση στη Γερμανία για αποζημιώσεις

Η πρώτη μεγάλη δημόσια συζήτηση για το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων πραγματοποιήθηκε προχθές το βράδυ στο Βερολίνο, στο αμφιθέατρο του Πολυτεχνείου της πόλης.

Διοργανωτές, η Ελληνική Δημοκρατική Κοινότητα και γερμανικές αριστερές οργανώσεις. Στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τίτλο «Γερμανική θηριωδία στην Ελλάδα 1941-1945, αποζημιώσεις για τα θύματα», πήραν μέρος ο ιστορικός Μάρτιν Σεκέντορφ, ο δημοσιογράφος Εμπέρχαντ Ρόντχολτς, η βουλευτής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και πρόεδρος της ελληνογερμανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής Ζίγκριντ Σκαρπελις-Σπερκ, ο Αχιλλέας Σφουντούρης, επιζών της σφαγής του Διστόμου και ο Δαμιανός Βασιλειάδης, του Εθνικού Συμβουλίου για τις αποζημιώσεις.

Ο Ρόντχολτς, τόνισε το γεγονός ότι η ιστορία της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει μια άγνωστη υπόθεση για πολλούς Γερμανούς, λέγοντας χαρακτηριστικά «Τη σφαγή του χωριού Λίντιτσε στην Τσεχία τη γνωρίζει όλος ο κόσμος, στην Ελλάδα όμως έγιναν πολλά Λίντιτσε που είναι άγνωστα, με εξαίρεση ίως τη σφαγή των Καλαβρύτων και αυτή του Διστόμου». Μια ιστορική αναδρομή έκανε ο καθηγητής Σέκεντορφ, μιλώντας για το πόσα πολλά θύματα είχε η Ελλάδα σε σχέση με τον πληθυσμό της, από τη γερμανική κατοχή και τις συνέπειές της, πράγμα που την κατατάσσει τέταρτη στις χώρες με τις περισσότερες απώλειες, πίσω από τη Ρωσία, την Πολωνία και τη Γιουγκοσλαβία.

Ο Αργύρης Σφουντούρης, που έζησε πολλά χρόνια στη Γερμανία, μίλησε για τις μνήμες του από την ημέρα της σφαγής, όπου παιδί γλίτωσε από τη φρίκη, μαζί με την αδελφή του, επειδή ένας Γερμανός στρατιώτης δεν τους εκτέλεσε, παρά τους είπε να κρυφτούν, όταν οι συνάδελφοί του έσφαζαν αδιακρίτως. Ο Δαμιανός Βασιλειάδης έδωσε λεπτομέρειες για τις πολεμικές αποζημιώσεις και για τα αιτήματα της σφαγής του Διστόμου και τόνισε ότι η ελληνογερμανική φιλία θα δυναμώσει ακόμη περισσότερο εάν αποδοθεί δικαιοσύνη για τα εγκλήματα των ναζί, αλλιώς δεν θα υπάρξει αληθινή φιλία και το τραύμα θα μένει.

Από τη συζήτηση απουσίασε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, έτσι τις γερμανικές θέσεις της παρουσίασε η βουλευτής Σκαρπελις-Σπερκ. Οπως είπε δεν πιστεύει ότι θα υπάρξει γερμανική Βουλή που θα δώσει αποζημιώσεις στο ύψος που ζητούν στην Ελλάδα, καθώς προηγούνται άλλες χώρες, όπως η Ρωσία, η Πολωνία και η Γιουγκοσλαβία. Επέκρινε την κατάσχεση γερμανικών πολιτιστικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα ως λανθασμένη ενώ δέχθηκε πολλές επικρίσεις και από Γερμανούς που βρίσκονταν στο κοινό και τάσσονταν υπέρ των αποζημιώσεων.

Την ερχόμενη εβδομάδα, η Ελληνική Δημοκρατική Κοινότητα Βερολίνου διοργανώνει, μαζί με γερμανικούς φορείς, έκθεση για το ίδιο θέμα και τίτλο: «Η Ελλάδα κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό», με εκδηλώσεις που θα συνεχιστούν ολόκληρο το μήνα.

************************

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 26/08/2003
KARLSRUHE, 25/08/2003

Στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο προσέφυγαν τελικά ο Αργύρης Σφουντούρης και οι τρεις αδελφές του -Χρυσούλα Τζάθα, Αστέρω Λιάσκου και Κονδυλία Σφουντούρη- ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γερμανίας με την οποία κρίθηκε, τον περασμένο Ιούνιο, «αβάσιμη» η αξίωση αποζημίωσης για την εκτέλεση των γονιών τους και για την καταστροφή της περιουσίας τους. Τα τέσσερα παιδιά επέζησαν της σφαγής του Διστόμου, στις 10 Ιουνίου του 1944.

Η προσφυγή στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο (ήταν ύστατο «καταφύγιο» μετά την τρίτη και τελεσίδικη απορριπτική απόφαση του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου στις 26 Ιουνίου 2003) κατατέθηκε χθες στην Καρλσρούη από τον εκπρόσωπο των θυμάτων, δικηγόρο Μάρτιν Κλίγκνερ.

ΒΕΡΟΛΙΝΟ – Το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Καρλσρούης απέρριψε την Πέμπτη 28/8/2003 την αγωγή του Αργύρη Σφουντούρη και των τριών αδελφών του, θυμάτων της σφαγής του Διστόμου, που είχαν προσφύγει σε αυτό, διεκδικώντας αποζημίωση για το θάνατο των γονέων τους το 1944.
Τα τέσσερα αδέλφια ζητούσαν αποζημίωση για τον θάνατο των γονέων τους και την καταστροφή της περιουσίας τους κατά τη διάρκεια επιχείρησης αντιποίνων από μία στρατιωτική μονάδα των SS στις 10 Ιουνίου του 1944, όταν εκτελέστηκαν 213 άμαχοι και πυρπολήθηκε το χωριό. Πρόκειται για την τριτοβάθμια και τελεσίδικη δικαστική απόφαση, με την οποία τερματίζεται ο δικαστικός μαραθώνιος της συγκεκριμένης περίπτωσης.
Ωστόσο, βάσει του Διεθνούς Δικαίου, αναγνωρίζεται η ελληνική κυβέρνηση ως η μόνη αρμόδια να εγείρει, σε διακρατικό επίπεδο, αξιώσεις αποζημιώσεων για τα θύματα του ναζισμού κατά τη διάρκεια της Κατοχής στην Ελλάδα. Η υπόθεση εκκρεμούσε από το 1998.
Στην προφορική ανακοίνωση της απόφασης και στην ανακοίνωση Τύπου που εκδόθηκε, αναφέρεται ότι οι αποφάσεις του Πρωτοδικείου της Λιβαδειάς, με τις οποίες είχαν επιδικαστεί αποζημιώσεις στα θύματα της σφαγής του Διστόμου και στους συγγενείς τους, δεν μπορούν να αναγνωριστούν στη Γερμανία, καθώς παραβιάζουν την αρχή της ετεροδικίας.
Αντιδρώντας στην απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου, ακτιβιστές της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς -μέλη της ομάδας Αντιφασιστική Αριστερά Βερολίνου (ALB)- πραγματοποίησαν συμβολική κατάληψη στο κτίριο που στεγάζεται το Ινστιτούτο Γκαίτε στο Βερολίνο.
Η επιχείρηση – «αστραπή» διήρκεσε λιγότερο από μισή ώρα και οι καταληψίες, αφού ανήρτησαν ένα πανό με την επιγραφή «Αμεση αποζημίωση για όλα τα θύματα του Ναζισμού», αποχώρησαν πριν από την έλευση της αστυνομίας.

«Ένα τραγούδι για τον Αργύρη» http://www.fontanafilm.ch/DOKFILME/argyris/argyris_g.html

************************

Παράρτημα Β

Νομικό υπόβαθρο για τις ελληνικές απαιτήσεις πολεμικής αποζημίωσης.

Στη Σύμβαση για τις πολεμικές αποζημιώσεις του Παρισιού του 1946 τα πολεμικά χρέη απέναντι στην Ελλάδα είχαν υπολογιστεί ότι ανέρχονταν σε 7,1 δισεκατομμύρια αμερικάνικα δολάρια. Μερικά χρόνια αργότερα όμως, στα πλαίσια του ανερχόμενου Ψυχρού Πολέμου, οι δυτικοί σύμμαχοι χρειάζονται τη Γερμανία ως σύμμαχο κατά του κομμουνισμού. Γι’ αυτό συμφωνείται με τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1953 ότι η ξεπληρωμή των αναγνωρισμένων πολεμικών χρεών της Γερμανίας θα αναβληθεί — ώσπου να υπάρξει μία τελική συμφωνία μέσα στα πλαίσια μίας μετέπειτα συνθήκης για την ειρήνη. Η Ελλάδα — που δεν συγκαταλέγεται στις νικήτριες δυνάμεις — δεν μπορεί να εκφωνήσει γνώμη πάνω στο θέμα αυτό.

Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας συνάπτει μεν στη δεκαετία του ΄60 με τις δυτικές χώρες τις λεγόμενες ομαδικές συμφωνίες, σύμφωνα με τις οποίες η Γερμανία αποδέχεται την υποχρέωση αποζημίωσης. Με την Ελλάδα συνάπτεται μία τέτοια σύμβαση για 115 εκατομμύρια μάρκα, δηλαδή ένα πολύ μικρό ποσοστό του πραγματικού χρέους. Αλλά τα θύματα των εγκλημάτων της Βέρμαχτ, αυτοί που δούλεψαν σε καταναγκαστικά έργα και οι αντιστασιακοί εξαιρούνται καθαρά από αυτές τις πληρωμές, και έτσι εξαιρούνται από τη σύμβαση αυτή οι αξιώσεις από ιδιώτες. Η ελληνική κυβέρνηση πάντα τόνιζε ότι με αυτή τη ομαδική συμφωνία δεν πάρθηκε καμία τελική απόφαση — και ακόμα και υπάλληλοι του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών παραδέχτηκαν γραπτώς ότι οι ελληνικές απαιτήσεις πολεμικής αποζημίωσης δεν έχουν ικανοποιηθεί με αυτή τη ομαδική συμφωνία.

Μετά από την επανένωση της Γερμανίας μπορεί να ήρθε η ώρα να γίνει μία τελική «σύμβαση ειρήνης» — όπως αναφέρθηκε στη συνθήκη του Λονδίνου του 1953. Αλλά αυτό αποφεύγεται συνειδητά και αντ’ αυτού καταρτίζεται μία «Σύμβαση 2+4», που ναι μεν κανονίζει την παραίτηση από απαιτήσεις πολεμικών αποζημιώσεων — αλλά μόνο με τις τέσσερις «Μεγάλες δυνάμεις», δηλαδή ανάμεσα στους τότε συμμάχους. Η Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες δεν καλούνται στην αναίρεση της σύμβασης. ΄Έτσι λοιπόν δεν μπορούν να προβάλουν αξιώσεις — ούτε όμως και να παραιτηθούν από ενδεχόμενες αξιώσεις.

Σχεδόν όλοι οι νομικοί που είναι ειδικευμένοι σε αυτό το θέμα, συμφωνούν στο ότι με αυτή τη «Σύμβαση 2+4» έχει αναιρεθεί η Συνθήκη του Λονδίνου. Έτσι υπάρχει η δυνατότητα για χώρες και ίσως και για ιδιώτες, να διεκδικήσουν τις παλιές τους απαιτήσεις — αυτές τις απαιτήσεις, για τις οποίες η Γερμανία είχε πάρει παράταση πληρωμής το 1953 λόγω της Σύμβασης του Λονδίνου. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα και για την Ελλάδα και για Έλληνες πολίτες.

Παράρτημα Γ

Δικηγορικό Γραφείο
Kanzlei Budapester Str. 49
Δικηγόροι
Martin Klingner · Karen Mücher · Sigrid Töpfer · Daniela Hödl · Mark Nerlinger

Αμβούργο, 7η Ιουνίου 2006

Δήλωση τύπου

Τα θύματα του Διστόμου ασκούν προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο
– Αποζημίωση για τα θύματα πράξεων βίας των Ναζί στην Ελλάδα –

Την σημερινή ημέρα άσκησε προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο ο δικηγόρος τεσσάρων Ελλήνων θυμάτων της σφαγής, την οποία διέπραξαν μέλη των ενόπλων δυνάμεων των Ες- Ες την 10η Ιουνίου του 1944 στο ελληνικό χωριό Δίστομο,. Η ατομική προσφυγή για την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στρέφεται κατά των μέχρι σήμερα αποφάσεων της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης καθώς και των Γερμανικών Δικαστηρίων, οι οποίες αποστερούν από τις ενάγουσες και τους ενάγοντες την ατομική έννομη αξίωση αποζημίωσης ή αποκατάστασης έναντι της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Τελικά το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο δεν δέχτηκε καν την συνταγματική προσφυγή προς κρίση.

Τα τέσσερα αδέλφια Σφουντούρη επιθυμούν την αναγνώριση του ότι η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση και τα Γερμανικά Δικαστήρια προσκρούουν με τις απορριπτικές αποφάσεις τους στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Και πέραν τούτου απαιτούν τον προσδιροισμό του ποσού αποζημίωσης μέσω του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Οι γονείς των αδελφών Σφουντούρη δολοφονήθηκαν το 1944 κατά την διάρκεια της σφαγής, το πατρικό σπίτι με όλα τα υπάρχοντα έγινε στάχτη. Η σφαγή στο Δίστομο υπήρξε ένα από τα πιο φρικτά εγκλήματα, που έπραξαν γερμανικά στρατεύματα κατά την περίοδο της Κατοχής στην Ελλάδα, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 218 άνθρωποι δολοφονήθηκαν τότε, μεταξύ των οποίων βρέφη και γέροι.

Από το 1995 αγωνίζονται τα αδέλφια Σφουντούρη ενώπιον των Γερμανικών Δικαστηρίων για αποζημίωση για την δυστυχία που υπέστησαν. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν ήταν και δεν είναι εκούσια πρόθυμη, να αποζημιώσει τους ενάγοντες όπως και άλλα θύματα που επέζησαν εκείνη την σφαγή. Οι ενάγοντες δικαιούνται ασυζητητί αποζημίωση. Η σφαγή του Διστόμου υπήρξε ένα έγκλημα πολέμου, μια παραβίαση του δημοσίου διεθνούς δικαίου, η οποία σύμφωνα με την Σύμβαση της Χάγης του 1907 συνεπάγεται αναγκαστικά υποχρέωση αποζημίωσης εκ μέρους του Γερμανικού Τρίτου Ράιχ και επομένως της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ως δικαιοδόχου του.

Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο αδίκως έκρινε κατά την απόφασή του, πως μια τέτοια αποζημίωση δεν δικαιούνται τα θύματα ενός τέτοιου εγκλήματος αλλά το πολύ- πολύ η πατρίδα αυτών των θυμάτων. Σκανδαλώδης υπήρξε η αιτιολόγηση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, όταν αυτό χαρακήρισε την σφαγή του Διστόμου ως ανεπίτρεπτη «ακρότητα» επιτρεπτών στην ουσία αντιποίνων. Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο οι δολοφονηθέντες υπάγονται στο εν γένει μοιραίο ενός πολέμου. Με αυτήν την επιχειρηματολογία διαψεύδονται και υποβαθμίζονται τα ιστορικά γεγονότα. Η μαζική σφαγή πολιτών δεν ήταν πολεμικό γεγονός αλλά έκφραση της εθνικοσοσιαλιστικής εξοντωτικής βούλησης. Εν όψει των εγκλημάτων των Γερμανών κατακτητών στην Ελλάδα, τα οποία έγιναν με βάση μια «διαταγή καταπολέμησης συμμοριών»του Χίτλερ και κατά τα οποία σκοτώθηκαν 30.000 πολίτες στα πλαίσια των ονομαζομένων μέτρων εξιλέωσης, ειδικά αυτή η αιτιολόγηση υπήρξε για όλα τα θύματα της Ελλάδας μια βαριά προσβολή.

Οι τέσσερις ενάγουσες κι ενάγοντες ελπίζουν να φροντίσει επιτέλους για δικαιοσύνη το Δικαστήριο του Στρασβούργου, μετά την πάροδο 62 χρόνων μετά το έγκλημα.

Για διευκρινίσεις παρακαλούμε απευθυνθείτε στον δικηγόρο κύριο Martin Klingner:
Δικηγορικό γραφείο στο Αμβούργο: «Klingner & Koll.» · Budapester Str. 49 · 20359 Hamburg
Tηλ.: 040/4396002, Τετάρτη, 7.6.06 μετά τις 11.00
Tηλ.: 040/4396002, φαξ: 4393183, e-mail: klingner@kanzlei49.de

Παράθυρο αποζημιώσεων για τη σφαγή του Διστόμου

Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ρώμης ανοίγει τον δρόμο της δικαίωσης

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2008

Το δρόμο για τη δικαίωση των συγγενών θυμάτων του Διστόμου ανοίγει απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Ρώμης, σύμφωνα με την οποία η Γερμανία καλείται να αποζημιώσει τα θύματα ναζιστικής θηριωδίας στην Ιταλία.

Την απόφαση πήρε το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ρώμης για τη σφαγή στην Τσιβιτέλα (Civitella) και ο ιταλικός Τύπος μιλά για «ιστορική απόφαση». Ωστόσο, το υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο τη χαρακτηρίζει «απαράδεκτη».

Η απόφαση που πήρε το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ρώμης, ενισχύει πάντως τις διεκδικήσεις των θυμάτων του Διστόμου. Η συνήγορος των θυμάτων Κέλλυ Σταμούλη από το γραφείο του Γιάννη Σταμούλη, ο οποίος είχε μεταφέρει την υπόθεση στην ιταλική Δικαιοσύνη, δήλωσε στα «ΝΕΑ» ότι η απόφαση της Ρώμης «επικυρώνει τη βούληση των Ιταλών δικαστών να αποκατασταθεί η “Δικαιοσύνη που έχει μείνει αδικαίωτη” αναφορικά με τις θηριωδίες και τα εγκλήματα των ναζί ανά τον κόσμο».

Τον Ιούνιο του 2008 το ίδιο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ρώμης είχε απορρίψει το προνόμιο της ετεροδικίας της Γερμανίας σχετικά με την εκτελεστότητα αποφάσεων της ελληνικής Δικαιοσύνης για τα θύματα του Διστόμου στην Ιταλία. Η απόφαση του Ιουνίου αφορούσε μόνο την καταβολή της δικαστικής δαπάνης ύψους 3.000 ευρώ.

Η απόφαση εκείνη όμως θεωρείται «δεσμευτική» και για την κατάληξη της προσφυγής στο Εφετείο της Φλωρεντίας για το σύνολο πλέον της αποζημίωσης για τα θύματα του Διστόμου. Πρόκειται για αποζημίωση ύψους 60 εκατ. ευρώ που έχει επιδικάσει το πρωτοδικείο της Λιβαδειάς.

Για την αποζημίωση των θυμάτων του Διστόμου έχει γίνει προληπτική κατάσχεση της ιστορικής «Βίλα Βιγκόνι» στο Κόμο της Ιταλίας όπου στεγάζεται το γερμανοϊταλικό πολιτιστικό κέντρο.

Με αφορμή πάντως την απόφαση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου για την υπόθεση Τσιβιτέλα, η γερμανική κυβέρνηση εμφανίζεται να εμμένει στην απορριπτική γραμμή, οχυρωμένη στο προνόμιο της ετεροδικίας, που δεν θα επέτρεπε στη συγκεκριμένη περίπτωση οι ιταλικές αρχές να κρίνουν για απαιτήσεις ιδιωτών άλλων κρατών έναντι της Γερμανίας.

Το υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο αποσαφήνισε ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν θα αποζημιώσει μεμονωμένα τους συγγενείς των θυμάτων. «Η Γερμανία αναγνωρίζει την ηθική ευθύνη», είπε ο εκπρόσωπος, αλλά για όλα τα υπόλοιπα παρέπεμψε στην τελική συμφωνία Ιταλίας- Γερμανίας του 1961 για επανορθώσεις ύψους 40 εκατ. μάρκων. Την ίδια τακτική ακολουθεί η γερμανική κυβέρνηση και για την περίπτωση του Διστόμου.

distomo