Οι Τουρίστες Βοηθούν τους Πρόσφυγες στην Κω και οι Πρόσφυγες την Τοπική Οικονομία

Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα στο νησί;

Η Εύα Κοσσέ, ερευνήτρια για την Ελλάδα στην οργάνωση Human Rights Watch, μόλις επέστρεψε από την Κω, όπου κατέγραψε τις συνθήκες που ζουν οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο, ήρθε σε επαφή μαζί τους και μεταφέρει την εικόνα για το τί συμβαίνει.

Όπως σημειώνει:

«Δεν υπάρχει καμία εγκατάσταση υποδοχής, κι έτσι η αστυνομία μεταφέρει τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο σε ένα εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο με αυτοσχέδια κρεβάτια, περιορισμένο τρεχούμενο νερό και χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Άλλοι κοιμούνται σε σκηνές που παρέχονται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, ενώ άλλοι μένουν στους δρόμους. Πιστέψτε με, οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο θέλουν να φύγουν τόσο όσο και οι Βρετανοί τουρίστες θέλουν να τους δουν να φεύγουν», λέει η κ. Κοσσέ μεταφέροντας το παράδειγμα ενός 24χρονου Σύρου που ψάχνει κάθε δυνατό τρόπο να φύγει από το νησί, ενώ καταγγέλλει κι ένα περιστατικό όπου κάποιος ιδιοκτήτης μαγαζιού έδιωξε μπροστά της τους Σύρους πρόσφυγες λέγοντας: «Φύγετε, ενοχλείτε τη θέα των τουριστών μου. Πηγαίνετε πίσω στις χώρες σας».

Οι Τουρίστες Βοηθούν τους Πρόσφυγες

Τηλεφωνώ στην Πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Κω, Σβύνου Κωνσταντίνα, η οποία μου λέει ότι η εικόνα που παρουσιάζει το δημοσίευμα δεν ισχύει: «Δεν έχει σημειωθεί κανένα πρόβλημα. Από τη δική μας πλευρά ως ξενοδόχοι κι ως κοινωνία κάνουμε το καλύτερο δυνατόν με τα ελάχιστα μέσα που διαθέτουμε προκειμένου να κάνουμε την παραμονή τους πιο εύκολη. Δεν πειράζουν κανέναν. Είναι οικογένειες με παιδάκια, με μωρά. Δεν δημιουργείται κανένα θέμα παρενόχλησης τουριστών. Δεν μας έχουν εκφράσει κανένα παράπονο οι τουρίστες και μάλιστα πολλές φορές οι ίδιοι οι τουρίστες βοηθούν την κατάσταση. Κατανοούν το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε κι εμείς ως προορισμός κι εκείνοι ως άνθρωποι».

Οι μετανάστες ενισχύουν την τοπική οικονομία

«Τα μεγάλα ξενοδοχεία με τα all inclusive έχουν δημιουργήσει πρόβλημα στα μικρά ξενοδοχεία. Τα μικρά ξενοδοχειάκια έχουν γεμίσει με Σύρους πρόσφυγες. Οι Σύροι που έχουν κάποια χρήματα, ψωνίζουν από τα τοπικά μαγαζιά και υπάρχει και οικονομική κίνηση με τους μετανάστες», μου λέει ο βουλευτής Δωδεκανήσων με τον ΣΥΡΙΖΑ, Ηλίας Καματερός

Την ίδια εικόνα μου μεταφέρει κι ο Στάθης Κυρούσης, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα: «Εκατοντάδες άνθρωποι νοικιάζουν δωμάτια και τρώνε έξω στα μαγαζιά. Παρόλο που είναι πρόσφυγες ακόμα και να τους έβλεπαν σαν τουρίστες, καλύτερα θα τους φέρονταν. Δεν έχουν όλοι λεφτά να αφήσουν, αυτό είναι αλήθεια. Δεν είναι όμως λόγος αυτός να τους πετάξουμε».

Το γεγονός επιβεβαιώνει και η Κωνσταντίνα Σβύνου, Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω: «Κάποιοι πρόσφυγες που έχουν λίγα χρήματα νοικιάζουν σε πολύ μικρά δωμάτια και μένουν. Από την πλευρά τους οι ιδιοκτήτες των καταλυμάτων κάνουν ειδικές τιμές προκειμένου να εξυπηρετήσουν αν έχουν διαθεσιμότητα».

Ο δήμαρχος του νησιού βέβαια, Γιώργος Κυρίτσης διαφωνεί: «Ο αστυνομικός διευθυντής μου είπε ότι υπάρχουν ολόκληρα ξενοδοχεία που τα νοικιάζουν οι πρόσφυγες. Καταστρέφουν την τοπική οικονομία. Υποβαθμίζουν και την περιοχή και δημιουργούν μακροχρόνιο πρόβλημα στην κοινωνία. Αυτή η κατάσταση είναι ωρολογιακή βόμβα στην οικονομία της Κω».

Πρόσφυγες vs Τουρίστες

Το πρόβλημα εντίνεται καθώς ο δήμος δεν έχει παραχωρήσει κάποιον χώρο υποδοχής για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες κι έτσι μένουν στο δρόμο σε άθλιες συνθήκες. Έπειτα από επίσκεψη της αναπληρώτριας υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασίας Χριστοδουλοπούλου στην Κω, είχε αποφασιστεί να αξιοποιηθεί το ερειπωμένο ξενοδοχείο Captain Elias στην παραλία Λάμπη για την στέγαση των προσφύγων. Το ξενοδοχείο που σε καμία περίπτωση δεν πληροί τις προϋποθέσεις φιλοξενίας, πριν λίγες μέρες πήρε φωτιά.

Την φροντίδα των μεταναστών στο νησί έχουν αναλάβει οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, καλύπτοντας τα κενά του κράτους. Επικοινωνώ με τον Στάθη Κυρούση, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τη Μετανάστευση στα Βαλκάνια για να τον ρωτήσω αν έχει αντιληφθεί ότι υπάρχει όντως πρόβλημα με τους τουρίστες στην Κω σε σχέση με τους μετανάστες. Όπως μου λέει:

«Δεν μπορώ να σας πω πως νιώθει σήμερα ένα Άγγλος τουρίστας στην Κω, γιατί ποτέ δεν έχουμε δουλέψει έχοντας ως επωφελούμενους Άγγλους τουρίστες σε ελληνικό νησί. Είχαμε όμως εδώ και 40 χρόνια επωφελόμενους πρόσφυγες. Δηλαδή ανθρώπους που έφυγαν από τον πόλεμο, ζητώντας ασφάλεια», λέει ο κ. Κυρούσης και συνεχίζει:

«Φανταστείτε κάποια οικογένεια σε μία μικρή πόλη της Συρίας που τα πάντα βομβαρδίζονται. Φεύγουν, πέφτουν στα νύχια διαφόρων λαθροδιακινητών, οι οποίοι τους ξεγελάνε, τους βάζουν σε μία βαρκούλα τύπου παιδικού καταστήματος φουσκωτή και τους λένε πάτε σε εκείνα τα φώτα. Σε όλο το ταξίδι βρέχονται στη διάρκεια της νύχτας, φτάνουν σε μια παραλία, εξουθενωμένοι, κοιτάνε γύρω και δεν γνωρίζουν τίποτα. Αλλά λένε επιτέλους ελευθερία. Και περιμένουν ότι κάποιος θα τους υποδεχτεί και θα τους περιθάλψει.

Την άλλη μέρα βλέπουν λοιπόν εχθρικά βλέμματα από αρκετούς περαστικούς όχι από όλους, μπορεί να είναι και τουρίστες ανάμεσά τους. Μπορεί να λένε τι είναι αυτοί που μας χάλασαν την παραλία; Εμείς ήρθαμε να κάνουμε μπάνιο. Θα μας χαλάσουν το νησί. Έρχονται κάποιοι της αστυνομίας τους παίρνουν το όνομα και τους αφήνουν σε ένα εγκαταλελειμένο ξενοδοχείο. Χωρίς να υπάρχει καμία πρόβλεψη ούτε για ηλεκτρικό, ούτε για νερό, ούτε για το ποιος θα καθαρίσει τις τουαλέτες, ούτε ποιος θα κάνει συντήρηση του χώρου. Τα μάτια τους γίνονται μεγάλα από απορία. Γιατί το τελευταίο που περιμένετε όταν βγείτε ναυαγός κάπου είναι να σας πετάξουν κάπου», συνεχίζει ο κ. Κυρούσης και συμπληρώνει:

«Οι μόνοι που βλέπουν να τους δίνουν κάποια συμπάθεια είναι η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Και μετά περιμένουν. Σκέφτεσαι τι άφησες πίσω σου και πού πας. Αυτό που πας και σε περιμένει είναι ο μαύρος δρόμος των Βαλκανίων. Και τον λένε μαύρο γιατί είναι σπαρμένος με θάνατο.

Τώρα μπροστά σε αυτά τα δύο βάσανα του Άγγλου τουρίστα, και του Σύρου πρόσφυγα. Επειδή έχουμε ζήσει το δράμα του Σύρου, από τον τρόμο του πολέμου στη Συρία μέχρι την Ουγγαρία που φτάνει, σας λέω ότι μπορώ να καταλάβω πολύ καλά το δράμα του Σύρου, την απορία και το μεγάλο ερωτηματικό του γιατί δεν δέχεται καμία περίθαλψη, ενώ τη δικαιούται. Δεν έχω βρεθεί όμως στη θέση δυστυχώς του Άγγλου τουρίστα για να μπορέσω να απαντήσω και στο άλλο κομμάτι», καταλήγει ο κ. Κυρούσης.

Πολιτική Κόντρα

Με αφορμή την πυρκαγιά στο παλιό ξενοδοχείο που χρησιμοποιείται για την προσωρινή στέγαση των προσφύγων, ξέσπασε έντονη πολιτική κόντρα. Πρωταγωνιστές ο βουλευτής Δωδεκανήσων με τον ΣΥΡΙΖΑ, Ηλίας Καματερός, που πρωτοστάτησε στην απόφαση μεταφοράς των μεταναστών στο ξενοδοχείο και ο δήμαρχος του νησιού, Γιώργος Κυρίτσης, που δεν παραχωρεί δομή για την υποδοχή τους και γενικά δεν βλέπει τους πρόσφυγες και με το καλύτερο μάτι. Ο βουλευτής κατήγγειλε ότι δέχθηκε απειλητικά τηλεφωνήματα ότι θα του κάψουν το σπίτι κατηγορώντας τον δήμαρχο και τον έπαρχο του νησιού για όξυνση του κλίματος μεταξύ των κατοίκων, ενώ από την πλευρά του ο δήμαρχος κάνει λόγο για «συκοφαντίες».

Η στάση του Βουλευτή

Επικοινωνώ με τον βουλευτή Δωδεκανήσων με τον ΣΥΡΙΖΑ, Ηλία Καματερό, ο οποίος μου λέει πως: «Από τους τουρίστες δεν μου έχει αναφερθεί πρόβλημα. Από κάποιους κατοίκους ναι. Ο δήμαρχος θεωρεί ότι δεν πρέπει καν να βγαίνουν στο νησί οι μετανάστες, ότι πρέπει να τους σταματάμε στη θάλασσα, πράγμα το οποίο είναι ανέφικτο. Δεν παραχωρεί κάποιον χώρο για να μπορεί εκεί να γίνεται η ταυτοποίησή τους και η φιλοξενία τους. Ανακατεύτηκα σαν βουλευτής και σε συνεργασία με το Υπουργείο Μετανάστευσης βρήκαμε ένα ξενοδοχείο που μας παραχώρησε η Τράπεζα Πειραιώς. Επειδή δεν υπάρχει χώρος να φιλοξενηθούν αναγκάζονται οι άνθρωποι να κάνουν τις φυσικές τους ανάγκες στα πάρκα, στα αρχαία, στο λιμάνι μπροστά. Αν ο δήμος θεωρεί ότι δεν έχει καμία σχέση με αυτό, και του αρέσει αυτή η εικόνα κι από την άλλη λέει ότι νοιάζεται για το καλό του νησιού, τότε υπάρχει μεγάλη διαφωνία».

Αναρωτιέμαι γιατί η κυβέρνηση δεν παίρνει κάποια απόφαση, παρακάμπτωντας το δήμο ώστε να βρεθεί μία κατάλληλη δομή. Όπως μου λέει ο κ. Καματερός: «Προσπαθούμε πολύ καιρό. Το Υπουργείο έχει πρόγραμμα. Έχουν βελτιωθεί οι υπηρεσίες της αστυνομίας στο να ταυτοποιούν περισσότερους πρόσφυγες καθημερινά. Προσλήψεις αστυνομικών δεν μπορούν να γίνουν πολλές. Έχουν βρεθεί κάποια κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά όλα αυτά θέλουν κάποιον χρόνο. Ένα μήνα, δύο μήνες. Κι αυτό για να βελτιωθεί η κατάσταση, όχι για να λυθεί το πρόβλημα. Θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να μην μένουν πολύ στα νησιά. Να μένουν 1-2 μέρες και να φεύγουν Οι άνθρωποι θα συνεχίζουν να έρχονται και θα είναι όλο και πιο πολλοί».

Η στάση του δημάρχου

Ο Δήμαρχος της Κω, Γιώργος Κυρίτσης μετά κι από τη σύσκεψη που είχε το πρωί της Παρασκευής με τον Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών, κ. Παπαδόπουλο παραμένει κάθετος. Όπως μου λέει: «Ο δήμος της Κω δεν προτίθεται να παραχωρήσει κανένα ακίνητο. Ο δήμος της Κω συμφωνεί απόλυτα με την απόφαση της κυβέρνησης που λέει ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να παραμένουν στα νησιά και πρέπει να μεταφέρονται στην ηπειρωτική χώρα. Πιστεύετε ότι τα νησιά έχουν υποδομές για να στηρίξουν ακόμα και τη διαδικασία της ταυτοποίησης; Εμείς λέμε αυτό που είπε η κυβέρνηση.

Να μεταφέρονται και να γίνεται η ταυτοποίησή τους στην ηπειρωτική χώρα. Να βρεθεί ένα πλοίο να τους πάρει και να φεύγουν με το που έρχονται. Και να πληρώνουν μόνοι τους τα εισιτήρια. Να μην επιβαρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός. Υπάρχει μία κραυγή απόγνωσης από το νησί της Κω. Η κυβέρνηση πρέπει να βρει λύση να τους παίρνει γρήγορα εκτός νησιού. Σε λίγο η αναλογία πληθυσμού θα είναι 1 στους 3 μετανάστες».

Σε σχέση με το δημοσίευμα της Daily Mail, ο δήμαρχος σχολιάζει πως: «Πρέπει να πω ότι μέχρι τώρα δεν έχει συμβεί οτιδήποτε κακό για να αναπαράγεται ότι η Κως είναι επικίνδυνη. Βέβαια η εικόνα του να βλέπεις τόσους ανθρώπους παρατεταγμένους και να προχωρούν στο δρόμο χωρίς να ξέρεις τι είναι και να σου δημιουργούν ένα αίσθημα δυσανεξίας με τη συνύπαρξη μαζί τους πιθανώς κάποιους τουρίστες να τους ενοχλεί. Αυτά που κατεγράφησαν στην Daily Mail πρέπει να σας πω ότι είναι ψέματα. Τέτοιο πράγμα δεν έχει παρουσιαστεί. Οφείλω να το πω αυτό».

Φόβος στη Λέσβο

Εκτός από την Κω και στη Λέσβο υπάρχει μεγάλη αύξηση της προσέλευσης προσφύγων και μεταναστών. Αν και στο νησί υπάρχει κάποιος χώρος που έχει οριστεί σαν πρώτη υποδοχή, παρόλα αυτά δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες. Όπως λέει ο κ. Κυρούσης, από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα: «Είχαμε πάει το Φεβρουάριο στη Μυτιλήνη. Υπάρχει σύστημα πρώτης υποδοχής εκεί οργανωμένο. Υπάρχει προσφορά ιατρικής βοήθειας από τους Γιατρούς του Κόσμου που δίνουν επίσης και ρούχα και υλικό πρώτης ανάγκης. Αλλά έχει πάρα πολύ κόσμο. Και δεν είμαστε καν ακόμα στο πικ της περιόδου».

«Η δομή που υπάρχει στη Μυτιλήνη έχει γεμίσει. Ούτε αρκετά άτομα για τη διαδικασία ταυτοποίησης υπάρχουν κι έρχονται συνέχεια μετανάστες. Η κατάσταση έχει ξεφύγει. Δεν είναι ευχάριστη η κατάσταση για κανέναν. Κι όπως καταλαβαίνετε τα ελληνικά νησιά περιμένουν το καλοκαίρι. Διάφοροι επιχειρηματίες του νησιού επειδή φοβόμαστε ότι θα καταστραφεί η τουριστική περίοδος έχουμε σκεφτεί να νοικιάσουμε το κάμπινγκ στο Μόλυβο για να έχουν κάπου οι μετανάστες να κοιμηθούν, να πλυθούν και να είναι σε μια αξιοπρεπή κατάσταση. Αλλά οι αρχές δεν μας δίνουν άδειες.

Το δημοτικό σχολείο της περιοχής προχθές έκλεισε επειδή οι μετανάστες το χρησιμοποιούσαν σαν αποχωρητήριο Δεν φταίνε οι μετανάστες. Εμείς θέλουμε να προστατευθούν κι εκείνοι και οι ντόπιοι και οι τουρίστες. Έχουμε την δυνατότητα να αλλάξουμε τα πράγματα», λέει η Ελένη Ατσίκμπαση, παραγωγός κινηματογράφου και ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου στην Λέσβο για το κλίμα που επικρατεί τώρα στο νησί.

VICE