Ο Ουμπέρτο Εκο, σε ένα άρθρο του πριν από αρκετά χρόνια, σκιαγράφησε τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός συγκεκριμένου τρόπου σκέψης, τον οποίο ο ίδιος αποκάλεσε αρχέγονο φασισμό ή πρωτο-φασισμό.
Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι:
1. Η λατρεία της παράδοσης.
2. Η απόρριψη του ορθολογισμού και του μοντερνισμού.
3. Η καχυποψία απέναντι στη διανόηση, την κριτική σκέψη, την κουλτούρα.
4. Η διαφωνία είναι προδοσία.
5. Ο φόβος του διαφορετικού.
6. Η επίκληση προς μια απογοητευμένη, ταπεινωμένη, φοβισμένη μεσαία τάξη.
7. Η εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς.
8. Η αίσθηση της ταπείνωσης απέναντι στη δύναμη ή τον πλούτο του εχθρού.
9. Ο ειρηνισμός είναι συναλλαγή με τον εχθρό. Η λύση θα έρθει με μια «τελική μάχη».
10. Ο «λαϊκός ελιτισμός»: Ανήκουμε στον καλύτερο λαό του κόσμου, τα μέλη του κόμματος είναι οι καλύτεροι πολίτες.
11. Η λατρεία του ηρωισμού και του θανάτου.
12. Η μετάθεση του πόθου για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά.
13. Τα άτομα, ως άτομα, δεν έχουν δικαιώματα, ο λαός γίνεται αντιληπτός σαν ποιότητα, ο ηγέτης είναι ο ερμηνευτής της κοινής βούλησης.
14. Φτωχό λεξιλόγιο χωρίς σύνθετη κριτική σκέψη.
Ψαχτείτε και αντισταθείτε. Κανείς δεν είναι άτρωτος.
(Το πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύτηκε στο «New York Review of Books» το 1995)
Lefteria 