Η κατάθεση χημικού, μάρτυρος ειδικών γνώσεων που είχε κληθεί από την υπεράσπιση, προκειμένου να εισφέρει βάσει της επιστημονικής ιδιότητάς της στη διερεύνηση της μεθόδου ανάλυσης του DNA, κυριάρχησε στη σημερινή, 9η κατά σειρά, συνεδρίαση της δίκης του αναρχικού κομμουνιστή Τάσου Θεοφίλου στο Εφετείο Αθηνών.
Η κατάθεσή της, και η ίδια προσωπικά, δέχτηκαν τα έντονα «πυρά» κυρίως της εισαγγελέως και της πολιτικής αγωγής, αλλά και, δευτερευόντως, μέλους της έδρας.
Για τους συγκεκριμένους παράγοντες της δίκης φαίνεται πως προέχει η δικαίωση των μεθοδεύσεων των διωκτικών μηχανισμών, ακόμα κι όταν αυτές ενδύονται επιστημονικοφανή «μανδύα», παρά η ανεύρεση της αλήθειας.
Η ανάγνωση άλλου ενός άσχετου εγγράφου, κατά την έναρξη της διαδικασίας, αυτή τη φορά παραπεμπτικού βουλεύματος για μία εκ των υποθέσεων της οργάνωσης Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς, προκάλεσε τη δικαιολογημένη «έκρηξη» του συνήγορου υπεράσπισης Σπύρου Φυτράκη:
«Γίνεται καταχρηστική ανάγνωση εγγράφων από άλλες δικογραφίες. Αναγιγνώσκονται για να επιβαρύνουν τον κατηγορούμενο χωρίς λόγο, γιατί σε καμιά δεν είναι αναμεμιγμένος. [Αυτή η πρακτική] είναι έξω από το δικονομικό μας σύστημα. Ζητώ να σταματήσει η ανάγνωση», κατέληξε.
«Μνημονεύεται στο παραπεμπτικό βούλευμα», αντέτεινε η εισαγγελέας.
«Το διαβάζετε για να συνεκτιμηθεί εις βάρος του κατηγορούμενου. Δημιουργεί ψευδείς παραστάσεις, δεν απηχεί την ισχύουσα πραγματικότητα», επισήμανε η Άννυ Παπαρρούσου. Και πράγματι δεν την απηχεί, με δεδομένο ότι ορισμένοι εκ των παραπεμπόμενων βάσει αυτού έχουν απαλλαγεί, ενώ άλλοι έχουν καταδικαστεί.
Ακολούθησε η ανάγνωση του σκεπτικού της απαλλακτικής απόφασης σε δεύτερο βαθμό για τη σύλληψη του Τάσου Θεοφίλου στις 18 Αυγούστου του 2012 με τις κατηγορίες της αντίστασης, της απείθειας και της ψευδούς ανώμοτης κατάθεσης. Σύμφωνα με αυτό, η έδρα «διατηρεί σοβαρές αμφιβολίες για το αν μεταχειρίστηκε βία ή αν ήταν αντανακλαστική η κίνησή του (σημ.: έναντι της ανθυπαστυνόμου Δημητρίου)».
«Ήρθε στο Εφετείο και κρίθηκε ορθά. Υπό την πίεση των Μ.Μ.Ε. έπρεπε να καταδικαστεί (σημ.: πρωτοδίκως) ως επικίνδυνος. Τα περιστατικά, για τα οποία τον κατηγορούσαν, δεν υπήρχαν. Παράνομα και παράτυπα λήφθηκε [λοιπόν] το βιολογικό του υλικό. Υπήρξε μεθόδευση, μια ασυνήθης διαδικασία, από την Αντιτρομοκρατική να ληφθεί», ξεκαθάρισε η Άννυ Παπαρρούσου.
Το «πολυδιαφημισμένο» «νέο» έγγραφο, που είχε προαναγγείλει η εισαγγελέας πως θα προσκόμιζε, αφορούσε, τελικά, σε ένα αποτύπωμα ατόμου που δε γνωρίζει ο διωκόμενος,ούτε και εμφανίζεται στη δικογραφία, το οποίο «εντοπίστηκε» σε βιβλίο που βρέθηκε στο διαμέρισμα, το οποίο νοίκιαζε ο Θεοφίλου στη Λαμία.
«Γιατί, και με ποιο δικαίωμα, χρησιμοποιήθηκε;» αναρωτήθηκε ο Σπύρος Φυτράκης.
«Ποιος το εισάγει; Με βάση ποιο άρθρο; Εξάγει η ΔΑΕΕΒ (σημ.: η υπηρεσία που απέστειλε το σχετικό διαβιβαστικό στην Εισαγγελία Εφετών, κοινώς η Αντιτρομοκρατική) πειστήρια και τα στέλνει οποτεδήποτε; Ποιος είναι ο συσχετισμός; Τι έκανε αυτό το άτομο; Είμαστε στα όρια της ανοησίας, της παραδοξολογίας. Έχουμε χρήση άσχετων εγγράφων εις βάρος του κατηγορούμενου. Προβάλλω αντίρρηση ως προς την ανάγνωση και το συσχετισμό αυτών των εγγράφων. Έχουν εισαχθεί ερήμην του κατηγορούμενου», σημείωσε αυστηρά η Άννυ Παπαρρούσου.
Μετά τη διακοπή, η συνήγορος υπεράσπισης Άννυ Παπαρρούσου ανέγνωσε την εμπεριστατωμένη ένσταση της υπεράσπισης στην ανάγνωση του πρωτοκόλλου λήψης βιολογικού υλικού από τον Τάσο Θεοφίλου και τη σχετική έκθεση εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης. Σταχυολογούμε ορισμένα καίρια σημεία από την εν λόγω ένσταση:
«Δεν υπάρχουν τα δεδομένα που υπάρχουν σε όλα τα πρωτόκολλα λήψης βιολογικού υλικού. Δε μνημονεύεται το αδίκημα, για το οποίο ο κατηγορούμενος υποβλήθηκε σε λήψη DNA. Ενώ αναφέρει ότι κλήθηκε να δώσει, κατόπιν αναφέρει πως “λάβαμε βιολογικό υλικό χωρίς τη συναίνεσή του”. Δε γίνεται λόγος για τα γενετικά αποτυπώματα κατ’ ελάχιστο. Εκλείπει, έτσι, η δυνατότητα να επιβεβαιωθεί αν κλήθηκε νομότυπα. Δεν ανταποκρίνεται στις προϋποθέσεις εγκυρότητας και νομιμότητας, και δεν είναι δυνατό να ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο της δικογραφίας. Υπάρχει έλλειψη νομιμότητας στην επεξεργασία του DNA, δεν υφίσταται νέο πρωτόκολλο λήψης μετά τις 20/8/2012. Το βιολογικό υλικό ελήφθη πριν τη σύλληψή του και δε χρησιμοποιήθηκε για το μόνο σκοπό που θα χρησιμοποιείτο. Αναρμοδιότητα της Αρχής λήψης. Παράλειψη αναφοράς σε συνθήκες λήψης DNA και αποφυγής κινδύνου επιμόλυνσης. Αμφισβητείται ακόμα και η ύπαρξη του καπέλου».
Ολοκληρώνοντας, η Άννυ Παπαρρούσου υποστήριξε:
«Εξετάστηκαν ταυτόχρονα το καπέλα και το [παρειακό] επίχρισμα με το δείγμα βιολογικού υλικού. Ανεπίτρεπτο επιστημονικά, κορυφαίο επιστημονικό λάθος. Η μέθοδος χρησιμοποιείται για την ανεύρεση ενόχων. Ζητούμε να μη γίνουν δεκτά τα 2 προσβαλλόμενα έγγραφα».
Συνοψίζοντας, από την πλευρά του, τις 3 κατηγορίες των ενστάσεων της υπεράσπισης, ο Κώστας Παπαδάκης αναφέρθηκε στην αξιοπιστία του πειστηρίου του DNA, στο κατά πόσο είναι νόμιμος ο τρόπος λήψης και επεξεργασίας του, αλλά και στην περιορισμένη αποδεικτική του αξία ως ένδειξης, ακόμα κι αν οι πρώτες δύο κατηγορίες θεωρούνταν αβάσιμες.
Για την εισαγγελέα, η οποία, όπως αναμενόταν, ζήτησε να απορριφθεί η ένσταση ως «προεχόντως απαράδεκτη, άλλως ως ουσία αβάσιμη», «δεν αμφισβητείται η γνησιότητα των εγγράφων», η διαδικασία λήψης βιολογικού υλικού από τον Τάσο Θεοφίλου ήταν «καθ’ όλα έννομη, έγκυρη και αναγκαία», ενώ, επικαλούμενη σχετική γνωμοδότηση του Αρείου Πάγου, δήλωσε πως «δεν μπορεί κάθε ανεπαίσθητη παραβίαση (σημ.: των δικαιωμάτων του κατηγορούμενου) να παραλύσει την εφαρμογή της δικαιοσύνης»!
Η πολιτική αγωγή, υπενθυμίζοντάς μας την παρουσία της κατά τη σημερινή διαδικασία, δεν έχασε την ευκαιρία να συνταχθεί με την εισαγγελική πρόταση, ισχυριζόμενη:
«Δεν αμφισβήτησε (σημ. : ο κατηγορούμενος) τη λήψη, ούτε ζήτησε επανάληψή της. Η αξία του DNA είναι υπέρτερη των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Ετεροχρονισμένη η υποβολή της ένστασης».
«Ήταν κοπιώδης η προσπάθεια της εισαγγελέως, αλλά άφησε αναπάντητα όλα τα ερωτήματα», σχολίασε δηκτικά ο Κώστας Παπαδάκης, διευκρινίζοντας, για άλλη μια φορά, ότι «οι αντιρρήσεις μας αφορούν στο αν είναι αποδεικτικά αξιοποιήσιμα (σημ.: τα δείγματα γενετικού υλικου)».
«Με ενδιαφέρει η νομιμότητα του λόγου, για τον οποίο λήφθηκε το γενετικό υλικό. Δε συμβαίνει η ίδια διαδικασία με όλους τους κατηγορούμενους που κατηγορούνται για τα ίδια αδικήματα (σημ.: με τον Τάσο Θεοφίλου). Ποια ήταν, τελικά, η νόμιμη αίτία λήψης του γενετικού υλικού; Ήταν το ανώνυμο τηλεφώνημα. Έχει εκλείψει με την εφετειακή απόφαση που έχει απαλλάξει τον κατηγορούμενο. Η ένστασή μας δεν περιορίζεται στην προβολή των δικονομικών λόγων, αλλά με ενδιαφέρει προς την κατεύθυνση της τήρησης της πραγματικής αλήθειας», σχολίασε η Άννυ Παπαρρούσου.
«Υπάρχει η αντίληψη ότι το DNA είναι η πανάκεια», υπογράμμισε η μάρτυρας χημικός, ξεκινώντας τη χειμαρρώδη, και επιστημονικά τεκμηριωμένη, κατάθεσή της, η οποία συχνά διανθιζόταν από συγκεκριμένες αναφορές σε μελέτες των πλέον έγκυρων και εξειδικευμένων επιστημονικών εκδόσεων σε σχέση με το διερευνώμενο αντικείμενο.
«Έχει πολύ μεγάλη σημασία να ξέρουμε για τι μιλάμε. Κηλίδες αίματος δεν αποκόβονται εύκολα στην απλή ζωή. Αντιθέτως, επιθηλιακά κύτταρα αποκόβονται καθημερινά, περισσότερα από 30.000 από όλους μας. Πήρα μια έκθεση πραγματογνωμοσύνης ελλιπέστατη. Με όποιο τρόπο κι αν αποκοπεί γενετικό υλικό, είναι τόσο πολλά τα επιθηλιακά κύτταρα που δεν μπορώ να πω πως το δείγμα (σημ.: του παρειακού επιχρίσματος) δεν ανήκει στον Τάσο Θεοφίλου. Τα δείγματα σάρωσης από το καπέλο είναι φτωχά», διευκρίνισε στη συνέχεια.
(Πρόεδρος): Πώς βρέθηκε τελείως «καθαρό» το καπέλο;
(Μάρτυρας): Μπορούμε να βρίσκουμε γενετικό υλικό ανθρώπων σε κινητά αντικείμενα που δεν τα έπιασαν ποτέ. Είναι και λογικό. Έχει να κάνει με όλα τα πιθανά δρομολόγια που μπορεί να ακολουθήσει το γενετικό υλικό. Είναι αλληλόμορφα (σημ.: αυτά, τα οποία ανιχνεύτηκαν κατά την εξέταση του φερόμενου ως πειστηρίου καουμπόικου καπέλου) που ομοιάζουν με το γενετικό προφίλ του κατηγορούμενου. Πουθενά δεν αναφέρεται ότι βρέθηκαν κύτταρα.
(Πρόεδρος): Έχουμε τα ίδια αλληλόμορφα με άλλους ανθρώπους;
(Μάρτυρας): Ότι μοιραζόμαστε κοινά αλληλόμορφα είναι γεγονός. Η μέθοδος (σημ.: ανάλυσης του DNA) δεν έχει σχεδιαστεί για σαρώσεις, αλλά για κηλίδες που αποκόπτονται από το σώμα.
Σύμφωνα με την μάρτυρα, η έκθεση εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης θα ήταν περισσότερο αξιόπιστη «αν είχαν εξετάσει το καπέλο νωρίτερα και το παρειακό επίχρισμα αργότερα», ενώ εξέφρασε πολλούς προβληματισμούς για το «αν το καπέλο ήταν επιμολυσμένο από το πλούσιο παρειακό επίχρισμα, αν υπήρξε όντως κυτταρικό υλικό πάνω στο καπέλο», διερωτώμενη: «Γιατί αναλύθηκε την ίδια μέρα, γιατί τόση βιάση; Γιατί δεν κάλυψαν τα νώτα τους (σημ.: οι εμπλακέντες στην ανάλυση του βιολογικού υλικού στο εργαστήριο της ΔΕΕ); Ας πούμε ότι το καπέλο είναι του Θεοφίλου. Πότε το έβαλε; Μήπως το έβαλα κι εγώ, αλλά δεν ιδρώνω τόσο πολύ; Μήπως είναι τριτογενής, τεταρτογενής μεταφορά;»
(Εισαγγελέας): Πού χωλαίνει η υπηρεσία;
(Μάρτυρας): Χρησιμοποιούν ένα εργαστηριακό χώρο για ανάλυση πειστηρίων και ανάλυση βιολογικού υλικού υπόπτων.
Τον αυτονόητο κίνδυνο επιμόλυνσης των δειγμάτων γενετικού υλικού που εγκυμονείται σε ένα τόσο αμφίβολης στεγανότητας εργαστηριακό περιβάλλον αναγκάστηκε η μάρτυρας να επαναλάβει πολλές φορές, λες κι επρόκειτο για κάποια καινοφανή επιστημονική δήλωση.
(Εισαγγελέας): Εσείς έχετε γράψει κάποια μελέτη; (Αισθητός ένας τόνος απαξίωσης της επιστημονικής επάρκειας της μάρτυρος).
(Μάρτυρας): Εγώ κάνω έρευνα, όχι εφαρμογή της επιστήμης.
Για να προσθέσει: «Αν ήθελαν οι συνάδελφοι να προστατεύσουν τα συμπεράσματα (σημ.: της ανάλυσής τους), έπρεπε να κάνουν επανάληψη. Για μας, είναι 200% βέβαιο πως επιμόλυναν το καπέλο με το παρειακό επίχρισμα του κ. Θεοφίλου».
(Εισαγγελέας): Πώς γίνεται η ανάλυση του DNA;
(Μάρτυρας): Αυτό που κάνουμε πρώτα είναι να το εκχυλίζουμε. Έπειτα απομονώνεται και πολλαπλασιάζεται γεωμετρικά με τη μέθοδο του PCR. Αυτό κρατάει 4 ώρες. Μετά περνάει στο STR για τις αναγνώσεις των γενετικών τύπων.
(Εισαγγελέας): Δε μου απαντάτε με σαφήνεια, δε μου εξηγείτε γιατί, ενώ είναι σωστή η μεθοδολογία, δεν καταλήγει στα σωστά συμπεράσάσματα. Οι άλλοι δεν έχουν επιστημονική δεοντολογία;
(Μάρτυρας): Θεωρείται ότι οι υπάλληλοι της Αστυνομίας είναι και υποκειμενικοί. Γι’ αυτό και χρειαζόμαστε τα ηλεκτροφερογράμματα (σημ.: απουσιάζουν από την έκθεση πραγματογνωμοσύνης).
(Πρόεδρος): Σε τι καταλήγετε;
(Μάρτυρας): Αυτή η έκθεση είναι ελλιπώς συνταγμένη. Θα έπρεπε να έχω περισσότερο εργαστηριακό υλικό. Δε φαίνεται από πουθενά αν υπάρχει κυτταρικό υλικό πάνω στο καπέλο. Δεν υπάρχει πέραν λογικής αμφιβολίας.
(Σύνεδρος εφέτρια): Ως ερευνήτρια, γιατί δεν αντικρούσατε ως τεχνικός σύμβουλος ιδιωτικά σε έκθεση τα συμπεράσματα της εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης;
(Μάρτυρας): Δεν κλήθηκα από την αρχή. Δε μου ζητήθηκε να τα γράψω.
Η πολιτικά στοχευμένη ερώτηση της ίδιας συνέδρου στη συνέχεια να πληροφορηθεί από την μάρτυρα αν η προηγούμενη εμπειρία της από σύνταξη τεχνικών εκθέσεων σχετίζεται «με τους “Πυρήνες”, με την τρομοκρατία», προκάλεσε την έντονη αντίδραση των συνηγόρων υπεράσπισης και οδήγησε την μάρτυρα να ζητήσει την προστασία της έδρας.
«Οποιοσδήποτε επιστήμονας σέβεται τον εαυτό του, αναγράφει οτιδήποτε (σημ.: σε ένα επιστημονικό πρωτόκολλο), θετικό αρνητικό. Δεν είστε εδώ μόνο για τον κ. Θεοφίλου, δικάζετε και άλλες υποθέσεις. Είναι ντροπή».
Έτσι σχολίασε η μάρτυρας τον απαξιωτικό, ειρωνικό και στρεψόδικο τρόπο, με τον οποίο η πολιτική αγωγή επιχείρησε νωρίτερα να διεξαγάγει την εξέτασή της, που κατέτεινε στην ανάδειξη της μάρτυρος ως επιστημονικά ανεπαρκούς, όταν η ίδια η συνήγορος πολιτικής αγωγής έμοιαζε να μην αντιλαμβάνεται ούτε τι την ρωτούσε, ούτε τι της απαντούσε εκείνη.
Απαντώντας σε ερωτήσεις του Κώστα Παπαδάκη, απάντησε ότι δεν είναι πέραν πάσης αμφιβολίας το αν ο Τάσος Θεοφίλου ήταν ο τελευταίος που φόρεσε το περιβόητο καπέλο, ενώ δεν απέκλεισε και την πιθανότητα να μην είχε αφήσει ούτε ο δράστης βιολογικό υλικό.
«Για μας οτιδήποτε κάνεις πρέπει να το αναγράφεις. Για να προάγουμε την επιστήμη», απάντησε, λίγο αργότερα, η ίδια μάρτυρας σε σχετική ερώτηση της Άννυς Παπαρρούσου.
(Άννυ Παπαρρούσου): Θυμάστε πότε έλαβαν πιστοποίηση τα εργαστήρια της ΔΕΕ;
(Μάρτυρας): Μετά το 2012. Πήραν [πιστοποίηση] αναλυτικού, όχι βιοχημικού [εργαστηρίου].
(Παπαρρούσου): Μας εκθέτουν τι υλικό αναλύουν;
(Μάρτυρας): Όχι.
(Παπαρρούσου): Έχουμε τον ύποπτο;
(Μάρτυρας): Σε όσες υποθέσεις έχω ασχοληθεί, υπήρχε.
(Σπύρος Φυτράκης): Τι λέτε για τη συγκεκριμένη περίπτωση; Έχει πληρότητα που μπορεί να οδηγήσει σε συμπέρασμα θετικό;
(Μάρτυρας): Έχει ελλείψεις (σημ.: τα ηλεκτροφερογράμματα) και λάθη εργαστηριακά (σημ.: επανάληψη). Αναλύθηκε (σημ.: το δείγμα γενετικού υλικού) την ίδια μέρα και εγκυμονεί κίνδυνο επιμόλυνσης.
Η δίκη του αναρχικού κομμουνιστή Τάσου Θεοφίλου συνεχίζεται τη Δευτέρα 13 Μαρτίου στο Εφετείο Αθηνών, αίθουσα 70Β, 1ος όροφος, 9π.μ.
Lefteria 